Қадимги Русда ва собиқ Иттифоқда жисмоний маданият Режа

Қадимги Русда ва собиқ Иттифоқда жисмоний маданият


Режа:

1. 
   Инқилобгача бўлган даврда Россияда жисмоний тарбиянинг халқ шакллари
   
2. 
   Жисмоний тарбиянинг халқ шакллари.
   

Шарқ славянлари орасида жисмоний машқларнинг пайдо бўлиши деярли дунёнинг бошқа минтақаларида пайдо бўлгани каби содир бўлган. Уларда жисмоний тарбия амалиёти VI-XI асрларда аста секин шакллана бошлаган

Инқилобгача бўлган даврда Россияда жисмоний тарбия. Қадимги Русда ибтидойи жамиятда болалар тарбияси аниқ фаолият турларига амал қилган тарзда амалга оширилган. Лекин, олдиндан тарбиянинг махсус шакллари мавжуд эди, улар кейинчалик тадбир маросимларига айланди. Булар орасида ёшга боғлиқ тадбир маросимлари алохида рол ўйнаган. Ибтидойи жамоа тузумида 14 ўспиринлар махсус тайёргарликдан ўтганлар, бунда улар машғулотлар давомида ов қилиш ва қурол ясаш, ирода ва чидамлиликни ривожлантириш, интизомли бўлишга ўргатиш ва диний сирларга иштирок этиш тарбияланган. Ушбу босқич тадбир маросим русумлари билан тугаган, бунда ўспиринлар ўзининг балоғат ёшига етганлигини жисмоний ва ижтимойи томондан исботлаб бериши керак бўлган. Синовдан ўтганлар жамиятнинг тенгхуқуқли аъзоси хисобланган ва катта инсон сифатида хуқуқий мақом олган.
Россия империяси таркибига кирган халқлар орасидаги жисмоний машқлар ва ўйинларнинг пайдо бўлиши ибтидойи жамият даврига тегишли. Унда ов қилиш, балиқ овлаш, чорвачилик, дехқончилик, харбий ва маиший ишлар акс этган. Қадимги халқлар от миниш, турли буюмларни улоқтириш, камондан ўқ отишни ва турли ўйинларни яхши кўрган. Милоддан аввалги III-IV асрларда Шимолий халқлар чанғида харакат қилиб (ов) қилиб ўзининг моддий эхтиёжлари учун қўллаган. Узоқ Шарқ ва Сибирнинг Нанай, манси, ненес халқлари югуриш, найза улоқтириш ва болта билан ўтин ёриш, эшкак эшиш, айиқ ва кийик билан ўйинлар орқали тарбиявий мақсадларда кенг фойдаланилган. Рус, украин ва белорус халқларининг кўплаб ўйинлари жисмоний машқларнинг илк холатлари қадимги беллашувларга тегишли. Жисмоний тарбиянинг синфий характери айниқса қулдорлик ва феодал тузумда Кавказ орти, Ўрта Осиё, Шимолий Қора денгиз, Қрим, Киев Руси ва Руснинг марказлашган давлатларида ёққол намоён бўлди. Россия худудида ва шу каби Ғарб давлатларида хам, бу даврда жисмоний тарбия иккита асосий йўналишга бўлинди:
‒ омма орасидаги жисмоний тарбия;
‒ хукмрон синфлар орасидаги жисмоний тарбия