Доктори, проф. Э. Шерназаров


www.ziyouz.com kutubxonasi 13-жадвал



Download 27,26 Mb.
Pdf ko'rish
bet325/392
Sana27.03.2022
Hajmi27,26 Mb.
#513337
1   ...   321   322   323   324   325   326   327   328   ...   392
Bog'liq
Zoologiya (xordalilar) - S. Dadayev, Q. Saparov

414
www.ziyouz.com kutubxonasi


13-жадвал
и
Клоакалилар ва халталнлар вакиллари: 
1
-урдакбурун, 2-копчикли кушоёк, 3-чумолихур, 
4-коичикли асалхур, 5-олачипор кускус, 6-тулкисимон кузу, 7-копчикли айик, 8-к;оггчикди 
крот, 9-дарахт кенгуру си, 1 О-tof кенгуру oil 11-гигант кенгуру, 12-куёнсимон кенгуру.
415
www.ziyouz.com kutubxonasi


Ю ксак даррандалар (Eutheria) ёки йулдошлилар (Placentalia)
инфрасинфн
Бу инфрасинф вакиллари барча китъаларда ва турли - туман мухитларда 
яшайди. Сутэмизувчилар синфининг аксарият купчилик турлари шу инфра- 
синфга киради.
Йулдошлилар инфрасинфининг асосий характерли хусусиятларига, 
аввало уларнинг халталари в а копчик суяклари булмайди, эмброни бачадонда 
ривожланади. Хакдаий йулдоши яхши ривожланган, бирмунча ривожланган ва 
мустакил холда сут эма оладиган бола тугади. Эмбриони йулдоши оркали 
онасига богланган долда ривожланади. Бош миясида кучли тараккий этган 
иккиламчи мия гумбази (neopallium) бор, унинг иккала палласи кадоксимон 
танача билан кушилган. Вояга етган сутэмизувчиларнинг тана харорати юкори 
ва доимий булади. Сут тишлари чин тишлар билан алмашинади. К^ни дамма 
в акт ток булади. Йулдошлилар инфрасинфи 1 7 -1 8 та туркумларга булинади.
Хашаротхурлар (Insectivora) туркумига кирувчи сутэмизувчилар энг 
кадимги ва тубан тузилган йулдошлилар дисобланади. Танасининг узунлиги 3,5 
см дан 44 см гача боради. Олдинги мия яримшарлари кичик ва бурмасиз, бош 
миясининг хддлов булаклари кучли ривжланган. Бачадони икки шохга 
булинган. Учи тумшукка айланган, кичкина харакатчан хартумчаси бор. 
Оёклари 5 бормокли, бармокларининг учида кичикрок тирнокдари бор. 
Х,ашаротх)флар товони билан юради. Купчилик турлари курукликда таркалган, 
айрим турлари эса ер остида, сувда ва дарахтда яшайди. Тишлари уткир, яхши 
ихтисослашмаган, яхлит бир катор булиб жойлашган. Жун коплами калта, 
юмшок ёки териси тиканлар билан котланган. Купчилигида хддли безлари 
ривожланган. Х,ашаротх5флар Австралия ва Жанубий Америкадан ташкари, 
барча китъаларда таркалган. Улар тунда фаол. Хашаротхурлар казилма холида 
б>ф катламидан топилган. Уларнинг 370 та тури булиб, типратиканлар 
(Erinaceidae), кротлар (Talpidae), теяреклар (Tenrecidae), чул узуноёкдари 
(Macroscelididae), олтин кротлар (Chysochloridae), ерказарлар (Soricidae) ва 
бошка оилаларга булинади (241 -раем).
МДХ, да дашаротхзфлар туркуиининг 3 та оиласи, яъни ерказарлар
типратиканлар ва кротлар учрайди. Урта Осиёда, шу жумладан, Узбекистонда 
хаш аротх)ф л ар туркумининг типратиюнлар ва ерказарлар оилаларига мансуб 6 
та тури (кора игнали типратикан, кулокдор типратикан, митти октиш, ола 
путорак, кичик октиш, ок корин октиш) учрайди.
Хашаротхулар 
туркумининг 
вакиллар 
урмон 
хужалигига 
зарар 
келтирувчи к$та
1
аб умурткасиз *айвонларни кириб фойда келтиради. Айрим 
турлари овланади. 8 та тури Халкаро Кдзил китобга киритилган.
Ерказарлар (Soricidae) оиласига 270 та тур киради. Ер юзида кенг 
таркалган. Ерказарлар сиртидан сичконларга ухшайди, лекин бахмал каби 
муйнаси ва чузик тумшуги борлиги билан сичконлардан яхши ажралиб туради. 
Ерказарларнинг хамма тишлари бир хил тузилган. Улар жуда сер^аракат булиб, 
асосан зах ва нам жойларда яшайди. Асосий озиги хашаротлар ва чувалчанглар 
булса хам, лекин узидан йирикрок булган майда кемирув чиларга х,ам хужум 
килади. Ерказарлар хашаротларни кириб, кишлок хужалигига фойда келтиради.

Download 27,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   321   322   323   324   325   326   327   328   ...   392




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish