Диссертация магистр даражасини олиш учун Маърузачи. С. Абдиев

Аҳоли саломатлигининг ёмонлашуви
II БОБ. ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА ОРОЛ ДЕНГИЗИ БИЛАН БОҒЛИҚ ЭКОЛОГИК ФАВҚУЛОДДА ВАЗИЯТЛАРНИНГ ОЛДИНИ ОЛИШ
2.1. Орол денгизи билан боғлиқ экологик фавқулодда вазиятлар турлари.
Хозирги кунда Орол денгизи билан боғлиқ турли хил экологик фавқулодда вазиятлар вужудга келди.
Биохилма-хилликнинг бузилиши. Кейинчалик Оролбўйидаги кўплаб кичик кўллар ҳам қуриб қолди ёки саёзликка айланди. Бу эса, ўз навбатида, қарийб 90 % тўқайзорларнинг йўқ бўлиб кетишига, 800 минг гектардаги қамишзорларнинг қуришига ва бу ерлардан қўним топган парранда-ю даррандаларнинг қирилиб кетишига олиб келди.
2002 йилга келиб Орол денгизи сувнинг тузлилик даражаси 70-75 г/л.га етди. Натижада денгиздаги балиқларнинг деярли барча турлари қирилиб келди.
Тупроқ шўрланиши. 1980-чи йилларга келиб Республикада ҳар гектарга сарфланадиган сувнинг ўртача миқдори 17-18 минг куб метрнинг ташкил этди, яъни нормадагидан икки барабар ортиқ сарфланди. Марказий Осиёда энг йирик Туямўйин сув омбори Султон Санжар туз кони устига қурилди. Оқибатда шўр сув Хоразм ерларида оқа бошлади, натижада Хоразмда экологик вазият жуда ёмонлашди. Республикада сув омборлари хисобига шўрланган ерлар 1млн.643минг.800гек. ташкил этди. Булар асосан: Сирдарёда - 22,6 % Андижонда - 23,1 % Наманганда - 47,9 % ташкил қилди.
Ҳавонинг ифлосланиши. Орол денгизининг сувдан бўшаган ҳудудидан йилига 100 млн тонна чанг, туз ва заҳарли моддалар кўтарилиши натижасида атмосфера ҳавоси ўзгармоқда. Ҳосил бўладиган чанг бўронлари аҳоли ўртасида сурункали бронхит, бронхиал астма, сил ҳамда янги турдаги специфик ва носпецифик касалликларнинг ортишига сабаб бўлмоқда
Тупроқ ифлосланиши. Туз ва токсик заррачаларни Орол денгизи очилиб қолган ҳавзасидан чанг тўзонлари билан тарқалиши ер ва сув сифатини сақлаш бўйича ташвиш уйғотади, ҳамда инсон соғлиғига тўғридан-тўғри хавф туғдиради.
2.2. Экологик фавқулодда вазиятлардан аҳолини ва ҳудудларни муҳофазалаш бўйича тадбирлар
Экологик хусусиятли фавқулодда вазиятлардан аҳоли ва ҳудудларни муҳофаза қилиш борасидаги бир қанча тадбирларни амалга оширишни талаб қилади. Бундай тадбирларга қуйидагилар киради: