Dispers sistemalar (lot dispergere bo‘lak-bo‘lak bo‘lib ketmoq, tarqalmoq) biror moddaning mayda


Kolloid eritmalarda yorug‘likning yoyilishi



Download 2,31 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/22
Sana13.07.2022
Hajmi2,31 Mb.
#792753
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22
Bog'liq
kolloid kimyodan yakuniy javoblari

10. Kolloid eritmalarda yorug‘likning yoyilishi 
Jismga tushayotgan yorug’likning to’lqin uzunligi jism zarrachalarining o’lchamlaridan kichik bo’lsa, 
yorug’lik geometrik qonunlariga muvofiq jismdan qaytadi. Jism zarrachalarining o’lchamlari tushayotgan 
yorug’likning to’lqin uzunligidan kichik bo’lsa, u holda yorug’likning yoyilishi kuzatiladi. Kolloid va 
dag’al dispers sistemalarda zarrachalar yorug’likni yoyadi. Opalessensiya – mayda zarrachalarning 
yorug‘likni yoyish hodisasi. Chin eritmalarda va toza suyuqliklar aralashmasida yorug’lik juda kam 
yoyiladi va Faradey-Tindal effekti kuzatilmaydi. Bu xossasidan tashqi ko’rinishiga qarab farqlab 
bo’lmaydigan kolloid eritma va chin eritmalar bir-biridan farqlanadi. Faradey-Tindal effektining 
intensivligi zolning disperslik darajasi ortishi bilan ma’lum darajada ortib, keyin kamayadi. Dag’al 
dispers sistemalarda zarracha o’lchami katta bo’lgani uchun yorug’lik nuri tartibsiz yoyiladi. Kolloid 
eritmalarda esa, zarracha o’lchami kichik bo’lgani uchun difraksiya hisobiga yorug’lik yoyiladi. Kolloid 
sistema orqali yorug’lik o’tganda difraksiya tufayli yoyilgan yorug’likning intensivligi kolloid 
zarrachalarning soniga, zarracha hajmining kvadratiga to’g’ri proporsional, tushayotgan nur to’lqin 
uzunligining to’rtinchi darajasiga teskari proporsionaldir. Kolloid zarrachalardan nurning yoyilishi o’sha 
nurning to’lqin uzunligiga bog’liq bo’ladi. 
 
Reley formulasini zarrachalarining o’lchami 40-70 nm dan katta bo’lmagan sistemalar (kolloid) uchun 
qo’llash mumkin. Agar dispers faza zarrachalarining nur sindirish koeffitsiyenti dispers muhitning nur 
sindirish koeffitsiyentiga teng bo’lsa, Faradey-Tindal effekti sodir bo’lmaydi. Faza va muhitning nur 
sindirish koeffitsiyentlari orasidagi farq qancha katta bo’lsa, Faradey-Tindal effekti ham shuncha katta 
bo’ladi. To’lqin uzunligi nisbatan kichik bo’lgan (binafsha va havorang) nurlar kolloid eritmalarda yaxshi 
yoyiladi, to’lqin uzunligi katta bo’lgan (qizil) nur yaxshi yoyilmaydi. Oq nur o’tganda kolloid havorang 
ko’rinadi. Rangdor kolloid erimalarda (yon tomondan nur berilganda) kuzatiladigan opalessensiya 
hodisasi dixroizm deyiladi. Masalan: zangori oltin zoliga yon tomondan nur berilsa, zol sariq-qizg’ish 
bo’lib qoladi. 

Download 2,31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish