Dispers sistemalar. Kolloid dispers sistemalarni olinishi va hossalari. Kolloid dispers sistemalarning barqarorligi

1886 yilda D.I.Mendeleev geterogen kataliz katalizator sirtida adsorbilangan molekulalarning deformatsiyalanishidan kelib chiqadi deb tushuntirdi. D.I.Mendeleevning bu nazariyasi keyinchalik boshqa olimlar tomonidan mukammallashtirildi. N.D. Zelinskiy bu tasavvurlarning organik kimyodagi katalitik reaksiyalarga qo’llanilishini ko’rsatdi. Uning fikricha, katalizatorning kristallik panjarasida yonma-yon turuvchi qo’shni atomlarning har biri adsorbsiya vaqtida o’ziga organik modda molekulasidan uglerod atomlarini tortadi. Buning natijasida organik modda molekulasi deformatsiyalanadi va molekuladagi bog’lanishlar bo’shashadi. Shu sababli reaksiya tezligi ortadi.

• 1886 yilda D.I.Mendeleev geterogen kataliz katalizator sirtida adsorbilangan molekulalarning deformatsiyalanishidan kelib chiqadi deb tushuntirdi. D.I.Mendeleevning bu nazariyasi keyinchalik boshqa olimlar tomonidan mukammallashtirildi. N.D. Zelinskiy bu tasavvurlarning organik kimyodagi katalitik reaksiyalarga qo’llanilishini ko’rsatdi. Uning fikricha, katalizatorning kristallik panjarasida yonma-yon turuvchi qo’shni atomlarning har biri adsorbsiya vaqtida o’ziga organik modda molekulasidan uglerod atomlarini tortadi. Buning natijasida organik modda molekulasi deformatsiyalanadi va molekuladagi bog’lanishlar bo’shashadi. Shu sababli reaksiya tezligi ortadi.
• N.I. Kobozevning 1939 yilda taklif etgan «Katalitik aktiv ansambllar» nazariyasiga ko’ra, reaksiyada katalitik effekt yuzaga chiqishi uchun katalizatorning bir necha molekulalari o’zaro yoki yoyuvchining bir necha molekulalari bilan albatta amorf mahsulot, ya‘ni ansambl hosil qilishi lozim.
• Shu vaqtga qadar geterogen katalizni izoh qiladigan yagona nazariya bo’lmasa ham katalizatorning sirti ko’p jinsli degan fikr umum tomonidan e‘tirof etilgan.

ARRENIUS TENGLAMASI

• Arrenius tenglamasi – kimyoviy reaksiya tezligi konstantasi (k) ning temperaturaga bog‘liqligi ifodasi: T:k = A yexr ( –EJRT), Yea– aktivatsiya energiyasi; R – gaz doimiysi. S. Arrenius tavsiya etgan (1889).
• k = Ae-Ea/(RT)
• Bu yerda: k – reaksiya tezlik konstantasi (solishtirma tezlik);
• A - zarralar to'qnashuvining chastotasi bilan bog'liq bo'lgan kimyoviy reaksiya uchun doimiy bo'lgan eksponent faktor;
• Ea - reaksiyaning aktivlanish energiyasi (odatda J/ molda beriladi);
• R - universal gaz doimiysi;
• T – absolyut temperatura (Kelvin)