Dinshunoslik hsm dinshunoslik faniga kirish

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
DINSHUNOSLIK
HSM
DINSHUNOSLIK FANIGA KIRISH
1
MAVZU
Sanaqulov Abror Nazarovich
Gumanitar fanlar kafedrasi
katta o’qituvchisi

REJA:

1. Dinshunoslik fanining maqsad va vazifalari hamda boshqa sohalar bilan bog‘liqligi
2. Din va dinshunoslik atamalarining ta'rifi
3. Dinning jamiyatdagi funksiyalari
4. Dinlarni tasniflash

«DINSHUNOSLIK» FANINI O‘QITISHDAN MAQSAD :

Diniy va milliy qadriyatlarning tarixan mushtarakligi, ularning umuminsoniy qadriyatlar bilan uyg‘unligini tushuntirish
diniy bag‘rikenglik madaniyatini, dinga nisbatan to‘g‘ri yondashuvni shakllantirish
jamiyat uchun yuksak ma'naviyatli kadrlarni tayyorlash

«DINSHUNOSLIK» FANINING VAZIFASI

dinlarning xalq hayotida tutgan o‘rni haqida nazariy tushunchalar berish
davlat va din munosabatlari haqida ma’lumot berish
dinning jamiyatga ijtimoiy, ma'naviy, ruhiy ta'siri haqida bilimlar berish
jamiyatni ma'naviy jihatdan kamol toptirishda diniy qadriyatlarning ahamiyatini yoritish
diniy aqidaparastlik, ekstremizm va fanatizm mohiyatini yoritish va ularga qarshi g‘oyaviy immunitetni shakllantirish

«DINSHUNOSLIK» FANINING AMALIY AHAMIYATI
Dinshunoslik boshqa ijtimoiy fanlar bilan mustahkam bog‘liqligi sababli dinshunoslik fanining nazariyasini boyitishga xizmat qiladi
Barcha dinlar qadriyatlariga hurmat bilan qarash, ularni qadrlash madaniyatini tarbiyalaydi

DIN FENOMENOLOGIYASI

Din fenomenologiyasi diniy tuyg‘u va bu tuyg‘uning ko‘rinishlari deyarli butun dunyoda bir-biriga o‘xshashiga ishora qiladi.
Barcha dinlarning asli va g‘oyasining bir ekanligini isbotlashga harakat qiladi.

DIN SOTSIOLOGIYASI

jamiyat munosabatlarini, bu munosabatlar ortidan kelib chiquvchi voqea-hodisalarni o‘rganadi
ijtimoiy diniy muassasalarni, dinning davlat, xalq, oilaga nisbatan munosabatini o’rganadi
din sohasida yuzaga keluvchi ijtimoiy voqea-hodisalarni taxlil qiladi va h.k.

DIN PSIXOLOGIYASI

insonga oid bo‘lgan diniy hayotning turli jihatlarini psixologik jihatdan o‘rganadi
dinning psixologik jihatini, shaxsning diniy tajribasini va bu tajribaning turli ko‘rinishlarini bayon qilishga harakat qiladi
Kishining diniy his, tushuncha va yashash tarzi din psixologiyasining asosiy mavzusidir

DIN FALSAFASI

Din va dinshunoslik atamalarining ta'rifi

Arab tilida	bo'ysunmoq, bo'yin egmoq, itoat etmoq, kimdandir qarzdor bo'lmoq, e'tiqod qilmoq, qilgan ishiga yarasha mukofotlanmoq
O'zbek tilida	Ishonch,ishonmoq, e’tiqod,mulk, hukm, hisob, itoat qilish, yo’l tutish
Rus tilida	diyonat, dindorlik, taqvodorlik, xudojo'ylik, mo'minlik, taqvo, muqaddas narsa yoki joy, qadamjo, ziyoratgoh, ibodat-topinish-sig'inish va u bilan bog'liq diniy marosimlar

DIN HAQIDA FIKRLAR

Olimlar muayyan e'tiqod din deb atalishi uchun uch asosiy xususiyatga ega bo‘lishi lozimligini ta'kidlaydilar:

G‘ayritabiiy iloh (yoki ilohlar) haqidagi tasavvurning mavjudligi.
Xudo bilan insonlarni bog‘lab turuvchi kult yoki kultlar
E'tiqodchilarni o‘zida jamlaydigan diniy tashkilotlarning mavjudligi

G‘ayritabiiy iloh (yoki ilohlar) haqidagi tasavvur

Xudo bilan insonlarni bog‘lab turuvchi kult yoki kultlar

E'tiqodchilarni o‘zida jamlaydigan diniy tashkilotlar

Diniy tashkilot –
bu bir din izdoshlarining jamoaviy ravishda o'z diniy rasm-rusum, ibodat marosimlarini o'tkazadigan, diniy ta'lim oladigan muassasalaridir.

Dinning jamiyatdagi funksiyalari

Dunyoqarashni shakllantirish
Kompensatorlik
Kommunikativlik
Regulyativ
Integrativ
Madaniyatni targ’ib qilish
Legitimirallashtirish

Dinlarni tasniflash

Mistik (ruhiy olamga yo‘naltirilgan) dinlar
Profetik (Payg‘ambarlarga tayanuvchi) dinlar
Sakramental (diniy marosim va rasm-rusumlarga tayanuvchi) dinlar

HOZIRGI KUNDA DIN TIPOLOGIYASIDA DINLARNING QUYIDAGI TASNIFLARI MAVJUD:

• Tarixiy-geografik jihatga ko‘ra;
• Etnik jihatga ko‘ra;
• E'tiqod qiluvchilarining soniga ko‘ra;
• Hozirgi davrda mavjudligi jihatidan (tirik va o‘lik diniy tizimlar) va h.k.

Bugungi kunda, dinshunoslikka bag‘ishlangan adabiyotlarda esa asosan quyidagi tasnif keltiriladi:

DINLAR TA'LIMOTIGA KO‘RA

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
Sanaqulov Abror Nazarovich
Gumanitar fanlar kafedrasi katta o’qituvchisi
E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT!