Dine Karşı Din

EMR-İ Bİ’L-MA’RÛF VE NEHY-İ ANİ’L-MÜNKE
R[12]
Geniş halk kesimlerinde ayağa düşmüş olan ve aydınlarca
telaffuz bile edilmeyen ‘emr-i bi’l-ma’rûf ve nehy-i ani’l-
münker’ kavramı, bugünkü Avrupa aydınlarına göre insan,
sanat ve aydın sorumluluğu olarak ifade edilmektedir. Felsefe,
sanat ve edebiyatta ele alınmış olan bu sorumluluk, ‘emr-i
bi’l-ma’rûf ve nehy-i ani’l-münker’ ile ifade edilen
sorumluluğun ta kendisidir.
Ancak bugün ‘emr-i bi’l-ma’rûf ve nehy-i ani’l-münker’i öyle
bir şekilde uygulamaya çalışıyoruz ki, bu uygulamanın bizzat
kendisi münkerdir.
ŞİRK DİNİNİN TARİHTEKİ SEYİR BİÇİMİ
Şirk dini tarihte iki şekilde devam etmiştir. Daha önce
değindiğim gibi şirk dininin amacı, statükoyu savunmak ve
muhafaza etmektir. Tarih boyunca insanların asil olan–
olmayan, efendi–köle, sömüren–sömürülen, yöneten–
yönetilen ve özgür–tutsak şeklinde iki kısma ayrıldığını
görüyoruz.
Bunların bir kısmı, yiyecek, içecek, altın ve soy sop sahibi
iken, diğerleri herhangi bir şeye sahip değildir. Daima bir
millet diğer milletlere egemen olmuş, bir sınıf diğer sınıfa

---

tercih edilmiş ve bir aile diğer ailelere üstün tutulmuştur. Bu
durum, statükonun muhafaza edilmesi ve savunulması
sonucunu doğurmuştur. Bunun için de her bölgeye ait bir tanrı
olmalıdır ki, her ırk ve her hanedan varlığını sürdürebilsin,
anlayışı ortaya çıkmıştır.
Bazı kimseler, kendilerine hukukî, iktisadî ve sosyal
imtiyazlar tanırken, kendileri dışındakileri de mahrum
bırakırlar. Ancak bu imtiyazları muhafaza etmek zordur; gün
gelir zorbalar, söz konusu imtiyazları ve kaynakları zorbalıkla
ellerinde tutamaz olurlar. Bu durumda şirk dini devreye girer
ve statükoyu muhafaza görevini üstlenir. Şirk dininin
buradaki görevi, insanları, kendilerine sunulan ve dayatılan
her şeyin, Allah’ın iradesinin tecellisi olduğuna ikna etmek ve
ona teslim olmalarını sağlamaktır. Bunun sonucunda da
insanlar, sadece kendilerinin değil, tanrılarının ve putlarının
da, kendilerinden üstün olan insanların tanrılarından ve
putlarından daha aşağı bir seviyede olduğuna inanmaya
başlarlar.