Dilnavoz Yusupova

11 bo‘g‘in
 
Oq bulutdan sut yog‘armi yoki qut? – 
11 bo‘g‘in
 
Pag‘a bulut – yaxshi ko‘klam elchisi, – 
11 bo‘g‘in
 
Havolarda yomg‘ir isi, sel isi... – 
11 bo‘g‘in
 
 
Misralardagi bo‗g‗inlar miqdori ikki-uch xil ko‗rinishda bo‗lsa, 
qo‘shma vazn
deb 
ataladi. Qo‗shma vaznda bo‗g‗inlar miqdori bir xil bo‗lmagan misralarning muayyan 
tartibi she‘r oxirigacha qat‘iy saqlanadi. Masalan, Mirtemirning: 
Alisherga alla aytib uxlatgan
 
 – 11 bo‘g‘in
 
Sen – ona.
 
 
 
 – 3 bo‘g‘in
 
Og‘ushida Bobur kamolga yetgan
 – 11 bo‘g‘in
 
Sen – ona.
 
 
 – 3 bo‘g‘in
misralari bilan boshlanuvchi she‘rida barcha toq misralardagi bo‗g‗inlar miqdori bir xil, 
barcha juft misralardagi bo‗g‗inlar miqdori boshqacha xil ko‗rinishga ega. E.Vohidovning 
«Majnuntol» she‘rini ham qo‗shma vaznga misol qilish mumkin: 
Qubbon sohilida qomating bukib,
 
 – 11 bo‘g‘in

Oltin barglaringni ko‘l uzra to‘kib
 
 – 11 bo‘g‘in

Nimalar haqida surasan xayol,
 
 – 11 bo‘g‘in
 
So‘yla, majnuntol.
 
 
 – 5 bo‘g‘in 
Ko‗rib turganimizdek, mazkur she‘r bandlarining so‗nggi to‗rtinchi misrasi 
bo‗g‗inlar miqdori yuqoridagi misralardan farq qiladi. Mana shu 11 – 11 – 11 – 5 
ko‗rinish to she‘rning oxirigacha davom etadi.
Barmoq she‘r tizimida misralardagi bo‗g‗inlarning muayyan guruhlarga bo‗linishi 
turoq deb ataladi. Turoq pauza bilan ajratilgan, teng bo‗laklardan tuzilgan va misralar 

---

52 
bo‗yicha ma‘lum bir tartibda takrorlanadigan misra bo‗lagidir. Bo‗g‗inlarning qanday 
ko‗rinishda turoqlarga bo‗linishi esa she‘rning o‗ziga xos ritmi, ohangini keltirib 
chiqaradi.
Solishtiring: