Diktantlar

Alma
(Gúrriń)

Men oqıwdan úyge kiyatır edim. Jolda meniń aldımda qol arbasın súyretip kóshemizdegi Jumabay atam baratır eken. Qol arbası ózine júdá qolaylı. Tórt dóńgelegi bar. Biyikligi dizege jetedi. Kishkene qutı. Onıń aldı eki múeshinen jińishke jip penen baylap alınǵan. Jiptiń uzınlıǵı bir metrden zıyatıraq. Qolınıń ushı menen jiptiń ortasınan tartsa, arba izinen zırlay beredi. Qarasań jip kóz aldıńda súyir múeshliktey seziledi.

Jumabay atam Ullı Watandarlıq urısqa qatnasqan. Óńirinde medal hám ordenleri jarqıraydı. Ol bunı tek ǵana bayram kúnleri kóshege shıqqanda taǵadı. Urısta erlik kórsetkeni ushın komandirdiń alǵıs sózleri jazılǵan qaǵazları júdá kóp. Urıstan qaytıp kelgennen soń kóplegen mekemelerde islegen. Házir húrmetli dem alısta. Mámleket tárepinen pensiya aladı. Orta boylı, qara páreń. Júrgende ayaǵın shıyraqlaw basadı. Ózinen bir nárseni sorasań ǵana soǵan juwap qaytaradı. Bolmasa ózliginen sóylemeydi. Awır minezli. Onı kóshemizdiń hámme adamları sıylaydı. Toy-mereke bolsa shaqırıp tórden orın beredi.
Jumabay atam bazardan kapusta, alma satıp alǵan. Olardı qol arbasına toltırıp úyine kiyatırǵan eken. Jerdiń gedir-budırlaw jerine kelgende qol arba qaltırap onnan judırıqtay alma jerge jumalap tústi. Men bul almanı eńkeyip jol ústinen aldım. Almaǵa kózim qızıp, jegim kelip turdı. Biraq hújdanım buǵan erk bermedi. Aqırı, ol almanı birew óz aqshasına satıp alǵan ǵoy. Úyinde mendey aqlıǵına alǵan bolmasa ózi jeytuǵın shıǵar? Bálkim úyine qonaq shaqırdı aw?-dep oyladım.
Jumabay atam ketip baratırıp jerge túsken almanı abaylamadı. Men adımımdı qattıraq atıp atamnıń izinen jetip qaptallastım:
-Assalawma áleykum, Jumabay ata!-degenimde, ol dawısımdı esitip men tárepke burılıp toqtadı:
-Wáleykum assalam, balam, kóp jasa!-dedi. Sonda men oǵan:
-Ata, mına alma siziń arbańızdan túsip jolda jatır eken. Sizge beriwge izińizden jetip turman,-dedim qolımdaǵı almanı kórsetip. Sonda Jumabay atam: sál mıyıǵın tarttı da:-haq kewilińe, hadallıǵıńa raxmet! Alma saǵan nesip etken shıǵar. Je, balam, biraq juwıp je!-dedi de arbasındaǵı almasınan taǵı birewin maǵan usındı. (284 sóz).

Bayan jobası:

1. 
   Jumabay atanıń qaladan qaytiwı.
   
2. 
   Onıń Watan ushın islegen xızmeti.
   
3. 
   Arbadan almanıń túsiwi.
   
4. 
   Balanıń islegen hadallıǵı.
   
5. 
   Jumabay atanıń balaǵa minnetdarshılıǵı.
   

6. Hadadllıq haqqında pikir.
Z. Ishmanova. Úyrektiń uyası (Gúrrińler). Nókis ”Qaraqalpaqstan”, 1993, 7-8-betler.