Diktantlar

Jazlawda
Kóshirip jazıw diktantı

Awıllar sáwirdiń salqın samalı elpip esip jerde kók kógerer-kógermesten-aq qıslawdan jazlawǵa kóshiw tuwralı oylasadı. Jazlaw qıslawdan onsha uzaq bolmaydı. Qısta qara úylerdiń qanatlarına qalıń kiyiz ya shıpta tutılsa, jazda olarǵa jez shiy, yamasa qoǵa, qamıs shiyler tutıladı. Jazlawda da úlken, kishkene úyler qatarlasıp tigiledi. Awıldıń sıyırları, eshkileri hám qoyları, buzaw, ılaq-qozıları ıbır-jıbır bolıp órip ketedi. Mallar kóklep jabaǵı júnlerin taslaydı. Úylerdiń aldında moyınlarında burshaǵı (jibi) dizilgen buzawlar oynaqlap ılaq, qozılar – hámmesi báhárdiń jarasıǵınday bolıp kórinedi. Buzaw, ılaq, qozılardı baǵıw balalardıń wazıypasına tiedi. Jazlawdaǵı awıl kórinisi adamnıń kewilin ayırıqsha tartadı. Qatara tigilgen terekler awıldıń kórkin kórkeytip tur. (100 sóz) (Q. Ayımbetov)

Qasharmannıń qızıgı
Kóshirip jazıw diktantı

Búgingi báhár paslınıń ándiyshesi hár qashanǵıdan da bálent boldı. Awılımızda Nawrız bayramı óziniń milliy boyawları menen ayrıqsha kózge tústi.

Qaraqalpaq xalqınıń milliy oyınları bolǵan aylawlarǵa jiberilgen at shabıs, jorǵalar shabısi, ılaq oyını, palwanlar bellesiwi, qoshqar dúgistiriw, qoraz urıstırıw, átkónshek ushıw, qasharman top, shúllik oyınları jıynalǵan tamashagóylerge umıtılmas tásir qaldıradı. Ásirese sońǵı waqıtları pútkilley yadımızdan kóterilgen qasharman toptıń zawqı óz aldina boladı. Bunda awılma-awıl jarıs bolıp jigitlerdiń arasındaǵı oyinnın bul túrine súysinbegen adam bolmadı. “Qasharman top” oını jarısı baslanıp ketti. Hámme bul oyınnıń qızıǵna túsip ketti.
Eń qızıǵı Nawrız bayramı tarqaǵannan keyin “Qasharman top” oyniniń dawam etip qalǵanı boldı. (100 sóz) (B. Seytaev)


Qarlıǵash
Tallaw diktantı


Almasıqtı tabıw

Jaqın aralarda kúnniń suwıtatuǵının sezgen qarlıǵashlar ushıp ketken edi. Olardıń tamnıń pátigine salǵan bos turǵan uyasın gúzdiń kúnleri balanıń buzıp taslaǵısı keldi.

Uyaǵa tiyme, - dedi balanıń ákesi. Bahárde qarlıǵashlar tagı qaytıp kelgen waqıtta, ózleriniń úyrenisken uyasın tawıp alıw olarǵa da qolaylı bóladi, aqırı. Bala ákesiniń aytqanın tıńladı uyaǵa tiymedi. Aprel ayınıń aqırına taman qanatları qıyqashlanǵan, sup-sulıw kewilli bir jup qarlıǵash kelip ótken jılǵı uyasınıń átirapın aylanıp usha basladı. Qarlıǵashlar jaqın jerdegi jap-salmalardan tumsiǵı menen saz ılay tasıp, jumıstı janlandırıp jiberdi. Aradan bir neshe kúnler ótken soń, bala uyadan bir qarlıǵashtıń ushıp ketip, al qalǵan birewiniń tırp etpey jatırǵanın ańladı.
“Shaması, al endi máek tuwıp, qurıq basıp atırǵan qusaydı”, dep oyladı bala. (110 sóz) (E. Berdimuratov, Q. Allanazarov, X. Abdijabbarova)