Diktantlar

Jup sózlerdiń jazılıwı
Sózlik diktantı

Ata-ana, aǵalı-inili, apalı-sińlili, aǵayın-tuwǵan, hayal-qızlar, jaqsı-jaman, úlken-kishi, qońsı-qoba, jora-joldas, dos-dushań qazan-tabaq, uwda-shuw, túr-túsi, mayda-shúyde, erli-zayıplı, shóp-shar, kiyim-kenshek, aman-esenlik, qayır-saqawatlıq, ótirik-ósek, mehir-muhabbat, minez-qulıq, mehir-miriwbet…

Kózi oyılǵan jılan
Túsindiriw diktantı
Astı sızılǵan qanday sózler

Qarlıǵashlar ele shır gúbelek aylanıp ushıp júr. Sesleri jer jaradı, oǵırı ayanıshlı, ózlerine dóngen qáwipten qutqaratuǵın qorǵawshıǵa jalınıp atırǵanday. Qapı menen qapı aralıǵı oqtay zuwıldaǵan qarlıǵashlardan qaraltım tartıp, tap qara úydiń shańaraǵı pát penen shır gúbelek aylanıp turǵanday kórindi.

Barlıǵımız qarlıǵashlardan, uya betten kóz jazbaymız, biraq, qáwipli hesh nárse kórinbeydi. Sonda ne bolǵan? Seni ǵamxorshı sezip úyińe uya salıp jáne jılda kelip-ketip úyir bolǵan qarlıǵashlar tal túste uwda-shuw bolıp atırǵanda ne bolǵanın bilmey ar-sar bolıp otıra bergennen qıyın nárse joq eken?.. Sonda da bizler qarlıǵashlardıń mına shırıldap ushqanları tegin emes ekenligin sezingen edik. Qanday járdem beremiz? Qarlıǵashlar ele shır aylanıp sadaqtıń oǵınday zuwlap ushıp júrdi. Sesleri tóbe shashıńdı tik turǵızadı. Bizler bolsaq shaydı jónlep ishe almay ya olarǵa járdem bere almastan, oylamaǵanda júz bergen sıyqırlı kórinisti sırttan baqlap otıra berdik. (130 sóz) (Ó. Atajanov)


Tábiyat hám adam
Túsindiriw diktanti
Qosımtalardıń qosılıwı menen qosarlı hám eki sestiń dizbeklesip keliwi hám jup sózlerdiń qollanılıwı

Eger hawada kislorod bolmasa, adam bir minutta jasay almaydı. Biraq tábiyat buǵan jol qoymaydı. Ol o'kpemiz ushın úzliksiz kerek muǵdarda taza hawa jetkerip beredi. Egerde suw bolmasa tirishilik bolmaydı. Degen menen ǵamxor tábiyattıń usı kúnge shekem adamzattı suwsız qaldırǵan jeri bolǵan emes. Quyash bolmasa, tirishilik bolmaǵan bolar edi.

Quyash bárqulla tań azannan shıǵıp, janlı-janwarlarǵa xızmet qıladı. Insan tábiyattıń perzenti. Tábiyattan tıs jasay almaydı ekenbiz, demek ol biziń anamız. sonıń ushında bizler ana-tábiyattı, onıń qusların, haywanların, ósimliklerin hám basqa da baylıqların súemiz, sıylaymız, húrmetleymiz hám kóbeytip barıwımız kerek.
Tabiyat insanǵa tek ǵana taza suw, hawa, azıq-awqat, kiyim-kenshek emes, hátte den sawlıqta, eń jaqsı kewil xoshlıqtı da beredi. Insan bul baylıqlardı tábiyattan tayar túrinde almaydı. Ol óziniń miynetin, aqıl-oyın, bilimin iske asıradı. Tábiyattıń nizamın hám sırların úyrenip baradı. (130 sóz)