Diktantlar

Súwretli diktant


Adam ózin qay jerde qalay uslap tutıwı kerek
Yadtan jazıw diktantı

Adamnıń ózin-ózi durıs tuta biliwi úlken óner esaplanadı. Kóshede jası úlkenlerdi kórgenińde jıllı júz benen sálemles. Olardıń qolınan qos qollap al. Sorawlarına tolıq hám sıpatlılıq penen juwap ber.

Úlken kisilerdiń aldında tik tur, aytqan sózlerin dıqqat penen tıńla. Basıńdı olay-bılay qıysańlatpa. Qolıńdı aldıńa alıp tur. Onı qaltańa salıp yamasa qolıń menen onı-bunı islep jıbırlatıp turma.
Úlken adamlarǵa jaqpaǵan minez-qulqıńdı tákirarlap islemewge umtıl. Olar unatatuǵın qılıqlardı óz boyıńda toplawǵa úyren. Úlkenler aqıl aytsa, onı ıqlas penen qabıl et. Úlkenler aldında kelisse de, kelispese de sóyley berme. Hár bir sózdi oylanıp sóyle. Orınsız sóz aytpa. Úlkenlerdiń sózin bólme sorasa ǵana juwap ber.
Úlkenlerdi barlıq waqıt húrmetlewdi umıtpa, olardı sıyla kishipeyil bol. Ózińnen úlkenlerge barlıq waqıtta tanı-tanıma sálem ber. Jası úlkenlerdiń aldınan hesh waqıtta kesip ótpe. (127 sóz) (Ádepnamadan)


Kiyiktiń hújimi
Yadtan jazıw diktantı

Ata kiyik baslaǵan kiyikler padası qoraǵa kirdi. Kóp kúnlerden beri ash sharshaǵan kiyikler jıynawlı turǵan jońıshqadan toyǵanınsha jep, tań atqansha tınıǵıp dem aldı. Kún ayaz bolǵannan keyin olarǵa hesh nárse setem bermedi.

Azanda qoradan xabar alayın dep kelgen úy iesi bir qora kiyikti kórdi. Ol kózine isenerin de, isenbesin de bilmedi. Kózlerin uwqalap qayta-qayta qaradı. Haqıyqıy kiyikler ekenine isenip, olardı atıp almaqshı bolıp, úyine juwırdı. Ergenekti ashıp kiyiklerdiń eń úlkenin nıshanǵa ala basladı. Qaraǵay shaqlı ata kiyik aldına shıǵıp mıltıqlı adamǵa birden taslandı. Kiyiktiń soqqısına tótepki bere almay mıltıǵın qushaqlawı menen awnap tústi. Mıltıq kóship ketti. Mıltıqtıń dawısınan húrresi ushqan kiyikler qulap atırǵan adamnıń ústinen sekirip-sekirip ótip ketti.
Solay etip, ata kiyik adamǵa hújim jasap, óz padasın ájel awzınan qutqarıp qaldı. Rehimsiz ańshı sazayın solayınsha tarttı. (130 sóz) (B. Ernazarov)