Diktantlar

Altın gúz
Túsindiriw diktantı


Ataw gáplerdi tabıw.

Gúz. Jasıl japıraqlarǵa malınıp nárwan-nárwan tereklerdiń shaqaları sıydamlanıp, dalalarda qońır samallar ese basladı. Qay tárepke qarasańda, átirap ǵayrı naǵıs túske enip, kewilge sulıw sezim uyalaydı. Suwları tartılǵan say boyındaǵı túlki quyrıq qamıslar áste basların ekshep, gúz samalı menen “sıbızǵı” nama shalıp, gúz kelgenin xabarlap turǵanday.

Altın gúz. Qanday ájayıp. Ásirese uzınnan-uzaq sozılıp jatırǵan paxtashılıqlarda aq xanalar shaǵırayısıp atır.
Gúz tańı. Átirap jım-jırt. Dala ele túngi uyqısınan jańa oyanǵanday mawjırap tur. Al shıǵıs tárepten lalaptay qızarǵan quyash uyasınan kóterilip kiyatır.
Altın gúz! Jazı boy mańlay ter tókken diyqanlarımızdıń qolları qızılǵa tietuǵın máháli, jarıqlıq! Saqıy tábiyattıń gózzallıǵın qoya ber sirá!
Qullası úlkemizdiń qaysı awılına barsań da usınday sulıw kórinisler kóz aldıńa keledi. Álbette, bul diyqanlarımızdıń táshwishke tolı máwsimi. Yaǵnıy jıl boyı tókken mańlay ter durdanaların jiynaytuǵın máhál. Gúz óziniń mol jemisleri menen dasturxanlarımızdı toltırıp atır.
Awa, altın gúz tańı hár kúni usılayınsha tákirarlana beredi. (145 sóz) (“Jetkinshek” gazetası)
Qúdiretli kúsh
Túsindiriw diktantı


Menshikli atlıqlardıń jazılıwına itibar beriń.

Ol jılları Ámiwdáryanıń jón ańǵar menen aqqan waqtı barma? Qaynawıtlap tasıp, quylansa, qálegen qashını shól qurlım kórmey, gúreń awıldıń ortasına darǵa salıp óte ketetuǵın edi. Usı minezinen shıǵar Qattıaǵardan ótkennen-aq Aralǵa deyin qım-qiyqash arna menen suw qazıp ketken jılǵalar, hátte bir neshe dáryalardıń atı esitiledi.

Qattıaǵardıń ıǵındaǵı “Aq terek” jaǵısı ústindegi dáryanıń qaynawıtlaǵan jeri “Keriyt”, “Tólegen jap” dep atalǵan úlken arnalardıń saǵaları jiyi-jiyi jaqınlap dáryanıń kún shıǵıs tárepin juwıp turdı. Ásirese Keriytten Dawıtkólge quyatuǵın úlken arna shortanǵa tolıp aǵatuǵın boldı. Bul arna shortanǵa bay arna bolǵanlıqtan “Shortanbay” bolıp atalıp ketken.
Sońın ala Shortanbay boyı dut toǵaylıqqa aylanıp, Shortanbay toǵay dep ataldı. Shortanbaydıń sút qurtqan genjesindey “Bir bulaq” “Sarı shúńgil”, “Úlpetshúńgil” kólleriniń boyları da torańǵıl menen sheńgelge, naw qaraǵay qamıslıqqa búrkengen toǵaylıq edi. (130 sóz) (“Ámiwdárya” jurnalınan)