Differensial tahlil qilish usuli va asbobi

1– rasm. Oddiy termoparali termik asbobning sxemasi.

1 – termopara; 2 – tekshiriladigan modda solingan tigl; 3 – elektr qizdirish pechi; 4 – temperaturaga darajalangan galvanometr.

Namunadagi temperaturani Le–Shatele tomonidan ilk bor tavsiya etilgan oddiy termopara yordamida tez va aniq o’lchash mumkin. Termopara bir xil qalinlikdagi turli metallardan (yoki metal qotishmalaridan) yasalgan simlardir. Ikki xil simning bir uchlari kavsharlanadi, ikkinchi uchlari esa ikki kanalli farfor trubkadan o’tkazilib temperature o’lchaydigan asbobga ulanadi. Termopara simlarining kavsharlangan uchi (joyi) qizitiladigan modda ichiga o’rnatiladi.

Sanoatda qo’llaniladigan ko’pchilik termoparalardan (xromel – alyumel, nikel – nixrom, xromel – kopel) termik tahlil amalyotida ko’proq platinarodiy – platinali termopara ishlatiladi, uning bitta elektrodi platina va 10% rodiy qorishmasidan iborat, ikkinchisi faqat platinadan iborat. Bu termoparaning yutug’i u katta EYuKga ega.

O’rganilayotgan modda temperaturasi o’lchovlari natijasi grafikka tushirilib abssissa o’qi bo’yicha qizdirilish vaqti va ordinata o’qi bo’yicha esa modda temperaturasi joylashtiriladi. Shu tartibda olingan T=f(t) bog’lanish egri chizig’i olinadi. Umumiy hollarida u to’g’ri chiziq (2–rasm) holatiga ega bo’lib ma’lum burchak ostida abssissaga qarab boradi. Namunaning temperaturasi