Differensial tahlil qilish usuli va asbobi

4- rasm. Qizdirilgan kaolinning DTT egri chizig’i.

Differensial qizdirish egri chizig’i termik effektlar borishi bilan xarakterlidir, bu esa shartli nol holatdan boshlab temperaturaning oshishi bilan yuqoriga yoki pastga egri chiziqdan chetlanishiga bog’liq. Issiqlik yutishi bilan bog’liq bo’lgan termik effektlar egri chiziqdan pastga chetlanish bilan, issiqlik ajralib chiqishi bilan boradigan chetlanishlar esa yuqoriga chetlanish bilan bog’liq. Differensial egri qqizdirish egri chizig’i ko’pincha mineral termogrammasi yoki DTT – deb nomlashadi.

Shuni aytish kerakki oddiy DTT egri chizig’i vaqt koordinatasi abssissda ifodalanadi, ularning tahlilini temperatura bilan bog’liq holda o’tkazish qulay. Vaqt koordinatasidan temperatura koordinatiga o’tish oson bajariladi ichki temperatura vaqt funksiyasi hisoblanadi. Ko’p hollarda termik qurilmalarda qizitish temperaturasini har 100⁰C zarur holatda 50⁰C yoki 20⁰C oralig’ida o’lchash imkoniyati mavjud. Bu qo’shimcha strelkali pirometrli millivoltmetr yordamida amalga oshiriladi. Temperatura o’lchashning u yoki bu usuli tadqiqotning aniq masalalari bilan belgilanadi. Agar termik effektlarda boshlang’ich va oxiri temperaturalarni aniq olish kerak bo’lsa temperatura o’lchami namunalarda o’tkaziladi. Etalondagi qizitish temperaturasini aniqlashdagi o’zgarishlar temperaturasi ahamiyati aniqligini aniq aniqlab bo’lmaydi. Bu holatda faqat termik effektlar o’tish temperaturasi aniqlanadi. Differensial egri qizitish faqat namuna va etalon o’rtasidagi reaksiya tezligi yuqori darajaga erishgan vaqtdagi temperatura farqini ko’rsatadi (4 – rasm).