Qushlar umurtqali hayvonlarning sinfi bo’lib tanasining par, patlar bilan qoplanganligi, oldingi oyoqlarining shakli, ko’rinishi o’zgarib, uchish a’zosi qanotlarga aylanganligi bilan xarakterlidir

Kirish

Qushlar umurtqali hayvonlarning sinfi bo’lib tanasining par, patlar bilan qoplanganligi, oldingi oyoqlarining shakli, ko’rinishi o’zgarib, uchish a’zosi – qanotlarga aylanganligi bilan xarakterlidir.

Ayrim istisnolarni inobatga olmaganda qushlar – uchuvchi hayvonlardir. Ucha olmaydigan turlar ozchilikni tashkil etadi. Ularda qanot rivojlanmagan. Qushlarning keyingi oyoqlari ularni qattiq substratda er yuzi bo’ylab harakatlanishini ta’minlaydi. Shunday qilib qushlar quruqlikdagi boshqa umurtqalilardan farq qilib, ular ikki oyoqli hayvonlardir.

Qushlarda moddalar almashinuvi zo’r shiddat bilan boradi, tana harorati doimiy va yuqori bo’ladi, yurak to’rt kamerali, arterial qon venoz qondan ajralgan. Qushlarda bosh miya yarim sharlari va sezgi organlari, ayniqsa ko’rish va eshitish yaxshi rivojlangan.

Agar biologik nuqtai nazardan qarasak hayotiy jarayonlarning jadal borishi va parvoz etish, uchish orqali harakatlanish qushlarning xarakterli xususiyatlaridir. Ana shu ikki muhim xususiyat ko’p hollarda ularning biologiyasini, hayot kechirish tarzini belgilaydi.

Xuddi shu xossalari bilan qushlar boshqa umurtqalilarning guruhlaridan, sinflaridan tubdan farq qiladi. Qushlarning evolyutsion kelib chiqishida sudralib yuruvchilar bilan umumiylik bo’lsada, bu ikki guruh hayvonlar o’rtasidagi biologik tafovutlar ancha kattadir.

Harakatchanlik va shu tufayli katta masofalarni zabt etish qobiliyati bo’yicha qushlar quruqdagi umurtqalilar o’rtasida birinchi o’rinni egallaydi. Qushlarning harakatchanligi ulardagi muskullarning jadal ishlashi, bu ishda katta energiya sarflanishi bilan bog`liq. Ko’p energiyani sarflash uni o’rnini tez to’ldirishni, kompensatsiyalashni talab etadi. Qushlarda buyrak nisbatan uncha katta bo’lmasada, uning cho’ziluvchanligi (kengayishi) ko’p bo’lmasa ham, unda kisloroddan foydalanish, organizmni kislorodga bo’lgan ehtiyojini ta’minlash juda yaxshi boradi. Bu ishga havo xaltalari tizimi yaxshi