Dialektologik amaliyot uchun

Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat ozbek tili va adabiyoti universiteti ozbek filologiyasi fakulteti 2-bosqich 207-guruh talabasi Mustafayeva Shahloning dialektologik amaliyot uchun tayyorlagan materiallari

Amaliyot rahbari: f.f.d. T. Enazarov
2021—2022-oquv yili
Qashqadaryo viloyati Guzor tumani sheva xususiyatlari togrisida

(Guzor tumani aholisining shevasiga asoslanildi.)

Kirish

“Ozbek dialektologiyasi” fanidan tashkil etiladigan amaliy mashgulotlar talabalarning maruza mashgulotlarida egallagan nazariy bilimlarini mustahkamlash va yanada chuqurlashtirishga qaratiladigan oqitish shaklidir. Amaliy mashgulotlarda mavzu boyicha bajarilishi kozda tutilgan amaliy topshiriqlar nazariy masalalarga qaratilgan bolib, har bir mashgulotda talabalar izlanish olib borishi, shevalarning lingvistik xususiyatlarini tahlil qilishi, qiyoslashi hamda fоnetik, leksik, mоrfоlоgik vа sintаktik хususiyatlаri hаqidа oz fikrlarini toliq bayon eta olishi va xulosalar chiqarishi, transkripsiyada matn yozish malakasini egallashi nazarda tutiladi.

Shevalar har bir milliy tilning asosini tashkil etadi hamda u milliy-manaviy qadriyatimiz hisoblanadi. Shevalarni organish orqali otmishdagi urug-qabilalarning joylashish hududlarini aniqlash, etnonimlar, toponimlar, gidronimlar, umuman onamastika (nomlar) vositasida xalq tarixining ayrim mavhum tomonlarini yoritish mumkin. Shu jihatdan dialektlarni organish ham ilmiy, ham amaliy ahamiyatga egadir.
Biz Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat ozbek tili va adabiyoti universiteti o'zbek filologiya talabalari mana ikkinchi kursni ham tamomlab yozgi ta`tilni boshlab oldik. Poytaxtimizdan hamma bir olam taassurotlar ila ozlarining tuman va shaharlariga, qishloqlariga va ovullariga qaytdilar. Biz ikkinchi kurs davomida turli qiziqarli va ajoyib fanlarni o`rgandik. Ikkinchi kurs davomida biz qiziqarli fanlardan biri dialektologiya, ya`ni shevalar haqidagi fanni juda qiziqish bilan o`rgandik. Ustozimiz tomonidan berilgan yozgi amaliy mashg`ulotimiz esa bu fan haqidagi bilimlarimizni yanada boyitib, mustahkamlashga, o`zimiz yashab turgan hudud shevasini o`rganishga xizmat qiladi. Men bu amaliy mashgulotni boshlashga astoydil kirishdim. Ustozlarimiz bergan bilimlari orqali o`z yashab turgan hududimiz haqida ma`lumotlar to`pladim . Bular bilan sizlarni ham tanishtirib otaman.