Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari bilan fanidan ma’ruza ma'tinlari doc

 
4.Tuproq oziq rejimini boshqarish usullari 
Ekinlardan  mo’l  va  sifatli  hosil  olishda  tuproqning  oziq  rejimini  boshqarish  va  uni 
o’rganish katta ahamiyatga ega.  
 
Tuproqning  oziq  rejimini  boshqarishdagi  barcha  tadbirlarni  qo’yidagi  guruhlarga 
bo’lish mumkin: 
 
1) Tuproqni oziq moddalar bilan boyitish. 
 
2)Tuproqdagi  o’simliklar  qiyin  o’zlashtiradigan  oziq    elementlarini  o’zlashtiradigan 
holatga o’tkazish. 
 
3)Oziq  moddalarni  o’simliklar  oson 
o’zlashtirishi uchun sharoit yaratish. 
 
4) Tuproqdagi oziq moddalar miqdorini kamayishiga qarshi  kurashish. 
 
Malumki,  asosan  yerga  mineral  o’g’itlar  solish  orqali  tuproq  oziq  moddalarga 
boyitiladi.  Ammo,  yuqorida  keltirilgan  tadbirlar  hamda  tuproqda  atmosfera  azotining 
fiksasiyasi  hisobiga  to’planishi  bevosita  dehqonchilik  madaniyatiga  va  qo’llanilayetgan 
agrotexnika tadbirlariga bog’liq.  
 
Go’ng  solinganda  yerlarda  tuproqning  tabiiy  xossalari  yaxshilanadi,  yani  mexanik 
tarkibi  og’ir  tuproqlarni  yumshatadi,  mexanik  tarkibi  yengil  tuproqlarning  yopishqoqligi  va 
donadorligini oshiradi.  
 
Yerga  mineral  va  organik  o’g’itlar  solish,  kislotali  tuproqni  ohaklash,  ishqoriylarni 
gipslash,  almashlab  ekish,  tuproqni  sifatli  ishlash,  strukturani  yaxshilash,  yetarli  namlikni 
saqlash,  oziqa  rejimini  boshqarishda  asosiy  tadbirlardan  hisoblanadi.  Tuproqning  oziqa 
rejimiga  va  tabiiy  xossalariga  go’ng  bilan  bir  qatorda  oraliq  ekinlar,  ayniqsa  dukkakdosh 
ekinlar, ko’kat o’g’it sifatida dukkakli don ekinlarini ekish yaxshi tasir etadi. 
      Yuqorida  aytib  o’tilganlardan  ko’rinib  turibdiki,  dehqonchilikda  to’g’ri  almashlab  ekish 
tizimini joriy qilish va ekinlarni tegishli ravishda navbatlash, tuproqni azot bilan boyitadigan 
ekinlar ekish, shuningdek, tuproqni malum bir tizim asosida ishlash hisobiga tuproqning oziqa 
rejimini yaxshilash hamda o’g’itlarning samaradorligini oshirish mumkin.  
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

26 
 
 
  
Barcha o’simliklarning normal o’sishi va rivojlanishi uchun yorug’lik, issiqlik, suv va 
havo  qanchalik  zarur  bo’lsa,  oziq  moddalar  ham  shunchalik  zarurdir.  Shuning  uchun  ham, 
ekinlardan yuqori va sifatli hosil yetishtirishda tuproqning oziqa rejimlarini boshqarish katta 
axamiyatga ega.  
1.O’simliklar hayotida oziq elementlarining ahamiyati  qanday? 
2.Tuproq oziqa rejimida organik modda va   mikroorganizmlarning faoliyati nimada? 
3.Tuproqning oziq rejimini yaxshilash tadbirlarini ayting?