Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari bilan fanidan ma’ruza ma'tinlari doc

2. O’simlik hayotida makro va mikroelementlar hamda o’simliklar oziqlanishida 
mikroorganizmlarning roli. 
O’simliklar tarkibida azot, fosfor, kaliy, kalsiy, magniy, temir kabi elementlar anchagina 
(0,01%  gacha)  bo’ladi,  ular  makroelementlar,  oz  miqdorda  (0,01-0,001  %)  bor,  mis,  rux, 
marganes,  kobalt,  molibden  kabi  elementlar  uchraydi,  ular  mikroelementlar  deb  ataladi. 
O’simliklar tarkibida 70 dan ortiq kimyoviy elementlar topilgan. 
O’simliklarning  ildizi  orqali  oziqlanishi  faqat  yerga  solinayetgan  o’g’itlarga  emas, 
balki  tuproq  muhitiga,  mikroorganizmlar  faoliyatiga,  organik  moddalarning  chirishiga  va 
tuproqning  suv,  havo  hamda  issiqlik  rejimini  yaxshilashga  qaratilgan  agrotexnika 
tadbirlarining  qo’llanishiga  ham  ko’p  jihatdan  bog’liq.  O’simliklarning  oziqlanishi  3  hilga 
bo’linadi:  avtotrof,  mikrotrof  va  bakteriotrof  usullari.  Avtotrof  oziqlanishda  o’simliklar 
tuproqdan  suvda  erib  oksidlangan  mineral  tuzlarni  o’zlashtiradi.  Oziqlanishning  bu  usuli 
o’simliklar uchun asosiy hisoblanadi. 
Mikrotrof  oziqlanish  mikoriza  yordamida  sodir  bo’ladi.  O’simliklarning  bakteriyalar 
yordamida  oziqlanishi  bakteriotrof  oziqlanish  deyiladi.Azot  tuproqda  eng  harakatchan  va 
o’simliklarning  muhim oziq elementlaridan  hisoblanadi. O’simliklar  ildizi tuproqdagi azotni 
muhim  oziqlanish  manbalardan  bo’lgan  nitratlar,  (NO
2
,  NO
3
)dan  va  ammoniy 
tuzlari(NH
4
)dan  o’zlashtiradi. 
Organik  moddalarning      parchalanib,  ammiak  hosil  qilish  prosessii  ammonifikasiya 
deb  ataladi.  Ammiakning  oksidlanib  ,  nitrit  va  nitrat  kislotalarga  aylanish 
prosessinitrofikasiya prosessii deyiladi. 
3.Azot, fosfor va  kaliyning hamda don dukkakli o’simliklarning  roli, almashlab