Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari bilan fanidan ma’ruza ma'tinlari doc

partov 
yer tizimi deyiladi. Partov yer deganda, ilgari ishlanib bir necha yil ekin ekilgan unumdorligi 
pasaygandan keyin tashlab ketilgan yerga ba’zi joylarda 8-15 yildan so’ng foydalanish uchun 
qaytilgan. 
 
Dehqonchilikning  quruq  yer  tizimini  partov  tizimidan  farqi  shundaki,  quruq  yer 
tizimida  tuproqning  unumdorligini  va  xossalarini  tiklash  uchun  tashlab  qo’yilgan  yerlarga 
dehqon katta ekin ekmagan. Bu ikkala tizimda ham tuproq unumdorligi odamlar ishtirokisiz, 
yani tabiiy jarayonlar tasirida tiklangan. 
 
Dehqonchilikning partov yer tizimida qishloq xo’jalik qurollarida malum o’zgarishlar 
yuz  berdi.  Masalan,  ancha  takomillashgan  motiga  va  belkuraklar  paydo  bo’ldi.  Yog’och  
mola,  temir  lemixli  va  ag’dargichli  bir  korpusli  pluglar  bilan  almashtirildi.  Yerlarni 
ag’darmasdan va yuza haydash o’rniga chuqurroq ishlash va haydash usuli qo’llanildi. Partov 
yer tizimida yerlardan qo’yidagicha foydalanilgan, ya’ni dalaning bir qismiga g’alla ekinlari 
ekilgan, qolgan qismi esa partov qilib tashlab qo’yilgan. Belgilangan  muddat o’tgach, u yer 
yana ekin ekish uchun foydalanilgan.  
 
Dehqonchilikning partov yer tizimi davrining oxirlarida partovdagi yerlar maydoni va 
partovga  qoldirish  muddati  keskin  qisqardi.  Natijada  yerlarning  unumdorligi  pasaydi,  tabiiy 
xossalari  yomonlashdi,  begona  o’tlar  bilan  kuchli  ifloslandi,  bular  esa  har  xil  kasallik  va 
zararkunandalarning  ko’payishiga  va  hosildorlikning  pasayishiga  sabab  bo’ldi.  Partovdagi 
begona  o’tlarni  bir  yil  ichida  yuqotish  zaruriyati  tug’ildi,  natijada  bunday  yerlar  shudgor 
qilindi va bu dehqonchilik tizimi esa shudgorlash tizimi deb ataldi.