•davr nashriyoti t o s h k e n t

Monoplan,  biplan,  poliplan

Samolyotda  ko'taruvchi  kuch- 

ni  yuzaga  keltiradigan  agre- 

gat  qanot  hisoblanadi.  Agar 

aviatsiyadan  yiroq  kishidan  ma­

salan,  zamonaviy  avialaynerda 

nechta  qanot  bor  deb  so'ray- 

digan  bo'lsak,  u  o'ylab-netib 

o‘tirmasdan:  ikkita,  -   deb javob 

beradi.  Biroq  u  adashadi.  Ke- 

ling  atamalarni  tushunib  olish- 

ga  harakat  qilamiz.  Birinchidan, 

sam olyot  qanoti  ikkita  konsol- 

ga  ega:  o ‘ng  va  chap.  Qanot 

bog'lab  qo'yilgan  bo'lishi,  ya’ni

troslar  yoki  metall  tasm alar  yordam ida  mahkamlangan  bo'lishi 

mumkin.  Boshqa  bir  turdagi  qanotlar  esa  qattiq  tirgovuchlar  yor­

damida mahkamlanadi; va nihoyat,  erkin turadigan,  ya’ni yetarlicha 

qattiq  bo'lib,  qo'shim cha  mustahkamlashga  ehtiyoj  sezmaydigan 

qanotlar.  Qanotlarining  soniga  qarab  barcha  sam olyotlar  m ono­

plan,  biplan,  poliplanlarga bo'linadi.

Trip! an 

bir-birining 

ustiga  jo y ­

lashgan  uchta  qanotga 

ega.  Harbiy  triplanlar  Bi­

rinchi jahon  urushi yillari­

da  Angliyada  va  Germa­

niyada 

yasalgan. 

Tri­

planlar  biplanlar  bilan  bir 

xil  tezlikka  ega  b o ‘I sad a, 

ulardan  chaqqonroq  ha­

rakat qilgan.

1-16 qiruvchi samolyoti -  monoplan

Bitta  qanoti  bor  sam olyot 

monoplan  deyiladi.  Qanoti­

ning 

fyuzelyajiga 

nisbatan 

joylashuviga qarab: past plan- 

li  -   qanotlari  fyuzelyajdan 

pastda 

joylashgan,