Davlatlar nomlarining etimologiyasi

DAVLATLAR NOMLARINING ETIMOLOGIYASI 

BOBURJON MAVLONOV 

 

 

- 11 - 

 

"yer, mamlakat"). Mahalliy xalq o'z mamlakatlarini Suomi (fin tilida 'Suo' - "botqoq", 

''maa "yer"; so'zma-so'z: "botqoqlar mamlakati") deb atashadi. 

Fransiya  -  "Fransiya"  nomi  lotincha  "Frankiya"  -  "Franklar  mamlakati"  degan 

ma'noni anglatadi. Frank etnonimi Reynning quyi va o'rta oqimida yashagan german 

qabilasining nomidir. V-VI asrlarda franklar Galliyani zabt etdilar va u yerda Franklar 

davlatini  tashkil  etdilar  (lotincha  Regnum  Francorum).    Xuddi  shu  Franklar  davlati 

nomidan  IX  asrda  dastlab  "Fransiya"  nomi  paydo  bo'ldi.  Tarixiy  nuqtai  nazardan, 

"Fransiya" nomi dastlab faqat Il-de-Frans provinsiyasiga tegishli bo’lib, u tarixan qirol 

domeni (mulki) tarkibida bo'lgan. 

Franklar nomining kelib chiqishi haqida turli xil versiyalar mavjud.  E. Gibbon va 

Y. Grimm asarlaridan keyin ingliz tilida "frank" so’zi paydo bo’ladi va "erkin" degan 

tushunchani anglata boshladi.  "Frank" nomi "ozod" degan ma'noni anglatgan degan 

faraz  ham  mavjud,  chunki  Galliya  fath  qilinganidan  keyin  faqat  franklar  soliqlardan 

ozod bo'lganlar. 

G 

Gabon  -  Mbe  daryosi  (Ekvatorial  Gvineya  va  Gabondagi  daryo)  ning 

portugalcha nomi "Gabão" so’zidan kelib chiqqan. Bu so’zning ma'nosi "kapyushonli 

palto". Bunday nom daryo mansabining o’ziga xos shaklidan kelib chiqqan.  

Gaiti - 1492-yil 5-dekabrda Kolumb bu orolni kashf etdi.  Bu yerda u "Kastiliya 

yerlariga juda o'xshash bo’lgan,  dunyodagi eng chiroyli  vodiylar" ni ko'rdi.  Shuning 

uchun bu orolga "Isla de la Espanola" (qisqa qilib Espanyola) deb nom berdi.  Kastiliya 

tilidan  tarjima  qilganda  Isla  de  la  Espanola  atamasi  "Ispaniya  oroli"  degan  ma'noni 

anglatadi.  Gaiti  so’zi  esa  "tog'li"  degan  ma'noni  anglatadi  (boshqa  versiyaga  ko'ra  - 

"toshloq  yer"  yoki  "baland").    XVI-XVIII  asrlarda,  orol  odatda  Espanyola  yoki  Santo 

Domingo  (asosiy shahri nomi) deb nomlangan.    1804-yilda  orolning g'arbiy  qismida 

mustaqil Gaiti davlati paydo bo'ldi va tez orada bu nom butun orolga taalluqli bo’lib 

qoldi. 

Gayana  -  mahalliy  Guainazes  xalqi  nomidan  (tarjimasi  -  "hurmatga  loyiq 

odamlar"). 

Gana - Sharqiy Afrikada o'rta asrlarda mavjud bo’lgan qirollik sharafiga. Bu nom 

o’sha  qirollik  monarxi  unvoni  ham  hisoblangan.  So’zning  tarjimasi  -  "qo’mondon". 

Buyuk  Britaniya  mustamlakasi  bo’lgan  paytda  mamlakat  "Oltin  Qirg’oq"  deb 

nomlangan (1957-yil mustaqillikka erishgan). 

Germaniya  -  Mamlakat  turli  tillarda  turlicha  nomlanadi.    Nemislarning  o'zi 

uchun  bu  Deutschland,  Frantsiya  uchun  Allemagne,  Finlar  uchun  Saksa,  arablar 

uchun Almaniya (ايناملأ). Toponim etimologiyasi haqida turli xil  farazlar bor. Ulardan 

biriga ko’ra mamlakat "nayza ko’tarib yuruvchilar yurti" ma'nosini beradi. Eski ingliz 

---