Davlatlar nomlarining etimologiyasi

---

- 1 - 

 

---

- 2 - 

 

Boburjon Mavlonov 

DAVLATLAR NOMLARINING 

ETIMOLOGIYASI 

(+muhim tarixiy ma'lumotlar) 

---

DAVLATLAR NOMLARINING ETIMOLOGIYASI 

BOBURJON MAVLONOV 

 

 

- 3 - 

 

 

KIRISH 

Bismillahir rohmanir rohim 

Bu  sohaga  men  ancha  vaqt  oldin  qiziqib  qolgandim.  "Bu  nega  shunday 

nomlangan,  nima  deyilmoqchi  bu  bilan?"  degan  savollarni  o'zimga  ko'p  berar,  bu 

haqida  bilganlardan  juda  ko'p  so'rar  edim.  Ancha  vaqt  davomida  ko'p  nomlarning 

etimologiyasini  o'rgandim.  Ma'lumotlarning  aksariyati  ingliz  yoki  rus  tilida  edi. 

Afsuski,  o'zbek  tilida  internetda  ham,  o'zim  o'qigan-bilgan  kitoblarda  ham  bu  soha 

haqida ma'lumotlar  odamning rahmini keltiradigan darajada kam edi. Shu jihatlarni 

hisobga olgan holda, o'zbek tolibi ilmlari uchun etimologiyaga oid bir kichik kitobcha 

tayyorlash istagi uyg'ondi. Bu soha katta bo'lganligi sababli dastlab  barchaga birdek 

qiziq bo'lgan davlatlar nomlarining etimologiyasini tanlash yaxshiroqdek tuyuldi. Bu 

jarayonda o'zim bilgan ma'lumotlarni takrorladim, ko'plab yangi narsalar haqida bilib 

oldim, til qobiliyatlarimni kuchaytirdim. Kitobdagi ma'lumotlar iloji boricha  qisqa va 

lo'nda  bo'lishiga  va  ilm  ahlining  barcha  darajadagi  vakillariga  tushunarli  bo'lishi 

uchun soddaroq so'zlar bilan bayon qilindi, ba'zi ma'lumotlarga sharhlar berildi.  

Shuni  ham  unutmaslik  kerakki,  ism  va  nomlarning  kelib  chiqishida  ko’pincha 

chalkashliklar bo’ladi, shuning uchun bu masalada mutlaq aniqlik bo’lishi qiyin. Turli 

xil  farazlar,  afsonalar  va  taxminlar  paydo  bo'lishi  tabiiy,  albatta.  Bundan  tashqari, 

ma'lumotlar turli tillardagi manbaalarda turlicha uchraydi va tushunmovchilik yuzaga 

kelmasligi  uchun  bu  kitobda  ularning  ishonarlirog'i  olindi,  ba'zida  ma'lumotlar 

umumiylashtirildi.  Ba'zan  eng  qiziq  va  jalb  qiluvchi  ma’lumotlar  shunchaki  to’qima 

bo’ladi.  "Xalq  etimologiyasidan  (nomlarning  kelib  chiqishini  ularning  jarangi  yoki 

orfografiyasi jihatidan o’xshashligi bilan izohlashga bo’lgan harakatlar) ogoh bo’ling", 

-  deb  yozadi  Jon  Everett-Xit.  —  "Afsonalar  ko’pincha  manfaatni,  kamdan-kam 

holatlarda esa — qadr-qimmatni ko’zlaydi".