Davlatiy moliya

23-rasm. Balanslashgan hisobot jarayoni 

Birinchi 

bosqich

• Kopmaniyaning barcha soliqlardan keyingi operatsion foydasini hisoblash 

Ikkinchi 

bosqich

• Kompaniyaning kapital qiymatini baholash

Uchinchi 

bosqich

• Soliq va kapital qiymatlarni chiqarib yuborgan holda foyda qiymatini chiqarish

Birinchi 

bosqich: 

Kompaniyanin

g strategiya va 

maqsadini 

tushunish

Ikkinchi bosqich: 

Kommunikatsiya qilish 

va turli biznes 

bo`limlarning kompaniya 

strategiyasiga bog`lash

Uchinchi bosqich: 

Rejalshtirish, 

budjetlashtirish, va 

maqsad qo`yish

To`rtinchi 

bosqich: 

Bo`limlardagi 

ijroni bahlosh 

uchun fikrlar

---

470 

Balanslashgan  hisoblash  varaqasi  kompaniyaning  o`z  obyektiviga 

erishishidagi  real  vaziyatni  baholash.Yuqoridagi  jadvalda  kompaniyaning  bu 

protsessini  diagrammasini  keltirdik.  Bu  varaqaning  rivojlantiruvchilari  turli 

biznes  birliklarini  baholashdagi  o`lchov  va  sa`y  harkatlar  ijroning  turli  xil 

bosqichlarini  ko`rsatishi  lozim.  Biz  bu  vaziyatni  quyidagi  diagrammada 

ko`rsatamiz. 

Bu bosqichlaring har birida har xil yondoshishlar kelib chiqishi mumkin. Bu 

yondoshishlar  kompaniyaning  yoki  bo`limning  maqsadlari bilan bir xil bo`lishi 

lozim. 

Strategiya  va  qiymat  yaratish  -  Kompaniyaning  bosh  moliyaviy  hodimi 

strategiyalarni  qiymat  yaratish  bilan  shug`ullanadi.  Ko`plab  so`rovlar  shuni 

ko`rsatdiki  MBH  (Bosh  Moliyaviy  Hodimi)larning  asosiy  e`tibori  ijroning  eski 

holatini yangisi tomon o`zgartirshdadir.  

Masalan,  2006-yilning  martida  Tadqiqot  Servislari  MBHsi  tomonidan 

tayyorlangan reportda BMHlar nafaqat kompaniyaning strategiyasi rivoji uchun 

mas`ul, balki, ko`p vaziyatlarda BMHlar strategiyalrning ijrosi va kompaniyani 

strategic  maqsadi  tomon  harakatlanishi  uchun  ham  xizmat  qiladi.  Endilikda 

BMHlarning  roli  ananaviy  funksiyalardan  masalan  boshqarish,  moliyaviy 

reportlar,  qo`llab  quvvatlashdan  tashqari  kommpaniya  strategiyasini  moliyaviy 

qarorlar qabul qilishi uchun ham mas`uldirlar. 

Ko`plab so`rovlar kompaniya BMHsi uchun turli mas`uliyatlarni keltirishi 

qiziq  holat.  BMHlarning  ko`pi  strategiyani  eng  muhim  deb  hisonlaydi,  ammo 

kompaniyadagi 

boshqa 

funksiyalar 

ularning 

mas`uliyat 

doiralaridan 

tashqaridadir.