Давлат ва жамият қурилиши ҳамда ижтимоий-сиёсий соҳадаги ислоҳотлар бўйича саволлар

ФУҚАРОЛИК ҲУҚУҚИ БЎЙИЧА САВОЛЛАР

1.Фуқаролик қонун ҳужжатлари нималарга асосланади, улар билан қандай муносабатлар тартибга солинади? Фуқаролик қонун ҳужжатларининг вақт бўйича амал қилиши.

Фуқаролик қонун ҳужжатлари мазкур қонун ҳужжатлари билан тартибга солинадиган муносабатларнинг асосий негизлари (тамойиллари)га таянади. Фуқаролик кодексининг 1-моддасига кўра фуқаролик қонун ҳужжатлари фуқаролик-ҳуқуқий муносабатлар иштирокчиларининг тенглигига, мулк дахлсизлигига, шартнома эркинлигига, хусусий ишларга бирон-бир кишининг ўзбошимчалик билан аралашишига йўл қўйилмаслигига, фуқаролик ҳуқуқлари тўсқинликсиз амалга оширилишини, бузилган ҳуқуқлар тикланишини, уларнинг суд орқали ҳимоя қилинишини таъминлаш зарурлигига, товарлар, хизматлар ва молиявий маблағлар мамлакатнинг бутун ҳудудида эркин ҳаракатда бўлишига асосланади. Бинобарин, фуқаролар ва юридик шахслар ўз фуқаролик ҳуқуқларига ўз эркларига мувофиқ эга бўладилар, улар шартнома асосида ўз ҳуқуқ ва бурчларини белгилашда ва қонун ҳужжатларига зид бўлмаган ҳар қандай шартнома шартларини аниқлашда эркиндирлар.
Фуқаролик қонун ҳужжатлари билан Фуқаролик кодексининг 2-моддасига асосан фуқаролик муомаласи иштирокчиларининг ҳуқуқий ҳолати, мулк ҳуқуқи ва бошқа ашёвий ҳуқуқлар, интеллектуал фаолият натижаларига бўлган ҳуқуқларнинг вужудга келиш асослари ҳамда уларни амалга ошириш тартиби, шартнома мажбуриятлари ва ўзга мажбуриятлар, шунингдек бошқа мулкий ҳамда у билан боғлиқ шахсий номулкий муносабатлар тартибга солинади.
Фуқаролик қонун ҳужжатлари орқага қайтиш кучига эга эмас ва улар амалга киритилганидан кейин вужудга келган муносабатларга нисбатан қўлланилади. Қонун у амалга киритилгунга қадар вужудга келган муносабатларга қонунда тўғридан-тўғри назарда тутилган ҳоллардагина татбиқ этилади.
Шунингдек, агар шартнома тузилганидан кейин тарафлар учун мажбурий бўлган, шартнома тузилаётган пайтдагидан бошқача қоидаларни белгилайдиган қонун қабул қилинган бўлса, тузилган шартноманинг шартлари ўз кучини сақлаб қолади, қонуннинг аввал тузилган шартномалардан келиб чиққан муносабатларга татбиқ этилиши кўрсатилган ҳоллар бундан мустасно.

2.Қайси ҳолларда фуқаролик-ҳуқуқий муносабатларни тартибга солишда аналогия (ўхшашлик) қўлланилади?

Фуқаролик кодекси 2-моддасининг биринчи(фуқаролик-ҳуқуқий муносабатлар предмети бўлган – мулкий ҳамда у билан боғлиқ шахсий номулкий муносабатлар), тўртинчи (шахсий номулкий муносабатлар ва мулкий муносабатлар билан боғлиқ бўлмаган шахсий муносабатлар) ва бешинчи (оилавий муносабатлар, меҳнат муносабатлари ва табиий ресурслардан фойдаланиш ҳамда атроф муҳитни муҳофаза қилишга доир муносабатлар) қисмларида назарда тутилган муносабатлар қонун ҳужжатлари ёки тарафларнинг келишуви билан тўғридан-тўғри тартибга солинмаган ҳолларда фуқаролик қонун ҳужжатларининг ўхшаш муносабатларни тартибга солувчи нормаси қўлланилади (қонун ўхшашлиги).
Қонун ўхшашлигидан фойдаланиш мумкин бўлмаса, тарафларнинг ҳуқуқ ва бурчлари фуқаролик қонун ҳужжатларининг умумий негизлари ва мазмуни (ҳуқуқ ўхшашлиги)га ҳамда ҳалоллик, оқиллик ва адолат талабларига амал қилган ҳолда белгиланади.
Фуқаролик ҳуқуқларини чеклайдиган ва жавобгарлик белгилайдиган нормаларни ўхшашлик бўйича қўлланишга йўл қўйилмайди.