Davlat tilini rivojlantirish departamenti davlat tilida ish yuritish

Bu nam unalarda-
gi fam iliya, ism va otaism lar, m uassasalarning nom lari,
ularning m anzillari, asosan, shartli ravishda olingan.
Ayrim aniq nom larga ham shartli misol tarzida qarash
m aqsadga m uvofiq.
U shbu q o ilan m an in g birinchi nashridan keyingi o ‘tgan 
vaqt ichida o ‘zbek tilida bu sohada ham atamalar barqaror- 
lashdi. Shulam i e ’tiborga olib, ushbu nashr atamalar lug‘atini 
tuzishda m ualliflar o ‘zbekcha atamalami asosiy qilib olishdi 
(alifbo tartibida berildi). L ug‘atning ikkinchi ustunida lotin 
yozuviga o ‘tilishida qandaydir «ko‘prib> bo ‘lishligi uchun 
atam alam ing o ‘zbek-kirill yozuvidagi shakli, uchinchi ustun- 
da esa so ‘zlam ing m scha muqobili berildi.
Q o ilan m an i toMdirish, takomillashtirishda О zbekiston 
Respublikasi Fanlar akademiyasi 0 ‘zbek tili, adabiyoti va 
folklori instituti xodim lari A .Saidno‘monov, A.Ahmedova, J. 
Yodgorovlar, uning o ^b ek -lo tin yozuvidagi matnini tajryor-
14
4

---

Muqaddima
lashda esa L.M irzajonova, Sh.Ahmedovalar yaqindan yordam 
berdilar.
Ushbu nashrda ham mualliflar mutlaq mukammallikni 
da’vo qilmaydilar. Ular qo‘llanmani yanada takomillashtirish 
yuzasidan bildiriladigan barcha fikr-mulohazalami bajonidil 
qabul qiladilar.
Q o‘llanma b o‘yicha fikr-mulohazalar quyidagi manzillar- 
ga yuborilishi mumkin:
100060, Toshkent shahri, Mirobod tumani, Shahrisabz tor 
ko‘chasi, 5-uy, 0 ‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi 
0 ‘zbek tili, adabiyoti va folklori instituti.
100129, Toshkent shahri, Navoiy ko‘chasi, 30-uy, 
« 0 ‘zbekiston nashriyoti» Davlat unitar korxonasi.

---

Ish ymritish tili va uslubi
ISH YURITISH TILI VA USLUBI
0 ‘zbek hujjatchiligini shakllantirish va takomillashtirish- 
dagi eng muhim va dolzarb masalalardan biri hujjatlarning tili 
va uslubi masalasidir. Hujjat tayyorlash va rasmiylashtirishda, 
eng aw alo , o ‘zbek tilining barcha asosiy qonuniyatlari va qoi- 
dalarini m a’lum darajada ta saw u r etish zarur. Har bir rahbar, 
boshqaruv muassasalarining xodimlari, umuman, faoliyati ish 
qog‘ozlarini tuzish bilan b o g iiq kishi o ‘zbek tilining imlosini, 
tinish belgilari va uslubiy qoidalarini egallagan b o iish i ke­
rak. Busiz bugungi taraqqiyotimiz talablariga javob beradigan 
aniq, lo‘nda va teran mantiqli hujjatchilikni yaratib b o ‘lmaydi. 
Hisob-kitoblarga qaraganda, boshqaruv sohasidagi xizmatchi- 
lar o ‘z ish vaqtlarining 80 foizgacha qismini hujjatlashtirish 
ishiga sarflar ekan. Mazkur xodimlar o ‘zbek tili qonuniyatlari- 
dan yaxshi xabardor b o ‘lmasa, ish vaqtlarining 100 foizini bu 
ishga sarflaganlarida ham ijobiy natijaga erishish qiyin.
0 ‘zbek hujjatchiligidagi jiddiy o ‘rganilishi, amaliy va 
nazariy tadqiq etilishi lozim bo ‘lgan o ‘rinlardan biri ayrim 
hujjatlarning nomlanishi masalasidir. Bir necha tur hujjatlar 
rus tilida qanday nomlansa, o ‘zbek tilida ham shundayligi- 
cha nomlab kelingan. Sho‘rolar davrida idoraviy ish yuritish, 
asosan, rus tilida olib borilganligi uchun ham bunga ehtiyoj 
bo‘lmagan.
Bunday hoi hujjatlarning nomlarida, matnida ham ko ‘p 
kuzatilgan. 0 ‘zbek tilida uzoq vaqtlar qoilanishda bo‘lgan 
«справка», «рапорт», «инструкция», «акт», «характерис­
тика» kabi ko‘plab hujjat nomlari uchun tegishli o ‘zbekcha 
muqobil so‘zlar yo‘qmidi?! Izlansa, tariximizga, noyob kitob- 
larimizga, qo‘lyozmalarga murojaat qilinsa, topilardi. Yusuf
16

---