Dastgohli rangtasvir sohasida ijod qilgan buyuk namoyandalar

MAKTABDA “DASTGOHLI RANGTASVIR SOHASIDA IJOD QILGAN BUYUK NAMOYANDALAR” MAVZUSINI O‘QITISHDA XALQ RASSOMI MALIK NABIYEV IJODI
F.M.Xolmatova
Toshkent shahar Uchtepa tumani 238-o‘rta ta’lim maktabi
tasviriy san’at va chizmachilik fan o'qituvchisi
[e-mail]
Annotatsiya: Maqolada o‘rta ta’lim maktabi tasviriy san’at darslarida “Dastgohli rangtasvir sohasida ijod qilgan buyuk namoyandalar” mavzusini o‘qitishda xalq rassomi Malik Nabiyev ijodiva va undan foydalanish haqida fikr yuritilgan.
Tayanch so‘zlar: rangtasvir, dastgohli, monumental, miniatyura, dekorativ, mahobatli, mo‘jaz, bezak, ijod, san’atkor.
Аннатация: В статье рассматривается работа и использование народного художника Малика Набиева в преподавании предмета «Великие художники в области настольной живописи» в художественных классах средней школы.
Ключевые слова: живописец, скамейка, монументальный, миниатюрный, декоративный, величественный, чудесный, орнаментальный, творец, художник.
Annotation: The article examines the work and use of People's Artist Malik Nabiyev in teaching the subject “Great Painters in the Field of Table Painting” in art classes in high school.
Keywords: painter, bench, monumental, miniature, decorative, majestic, wonderful, ornamental, artist, creator, artist.

Rangtasvir deb, tekis yuzada turli rang va materiallar yordamida bajariladigan tasvirga aytiladi. Bu tur uchun asosan ― moyli bo‘yoq, akvarel, guash, tempera, shuningdek, rangli qalamlar, ko‘mir qalamchalari, pastel, sous, sangina kabi badiiy materiallar bilan ishlash harakterlidir.

Rangtasvir asarlari qog‘oz, mato, karton, devor, oyna, yog‘och kabi tekis yuzalarga ishlanadi. Rangtasvir asosini rasm tashkil etadi. Har qanday rangtasvir ishida, avvalo, uning rasmi ishlab olinadi. Unda kompozitsiya, yorug‘ va soya, rang asosiy o‘rinni egallaydi.
Rangtasvir asarlari bajarilish texnikasi jixatdan turli-tuman bo‘lib, ular moybuyoqli, temperali, freskali, mozaikali, vitrajli, akvarelli, guashli, pastelli bo‘lishi mumkin.
Rangtasvirning quyidagi turlari mavjud: 1.Dastgohli rangtasvir.
2. Monumental (mahobatli) rangtasvir. 3. Miniatyura (mo‘jaz) rangtasviri.
4. Dekorativ (bezak) rangtasvir. 5. Teatr dekorativ (bezak) rangtasviri.
Dastgohli rangtasvir rangtasvir turlari ichida eng ko’p ijod qilinadigan turidir. Dastgohli rangtasvirda ijod qilgan O’zbekistonlik rassomlardan P.Benkov, A.Abdullaev, Ch.Ahmarov, R.Axmedov, O’.Tansiqboyev, B.Jalolov, J.Umarbekov, A.Nur, R.Choriev, A.Ikromjonov, O.Qozoqov, N.Oripova va boshqalarni keltirishimiz mumkin. Dastgohli rangtasvir ustalaridan yana biri M.Nabiyevdir.
Rassom o‘z faoliyati davomida tarixiy shaxslar portreti, tarixiy voqealargi ko‘p bora murojjat etgan.
Tarixiy shaxslar obrazini yaratish naqadar mushkulligiga qaramasdan ijodkor o‘zining tinimsiz mehnati tufayli buyuk siymolar obrazini yuksak badiiy saviyada yarata oldi. Ular Amir Temur, Beruniy, Bobur, Ibn Sino, Jomiy va Navoiy, Al-Roziy, Al-Xorazmiy kabi bir qancha yirik olim, shoir, davlat arboblarining obrazlaridir. Ana shunday asarlardan biri 1962 yilda yaratilgan Zaxriddin Muhammad Bobur portretidir. Mazkur asarni yaratish maqsadida rassom ko‘p yillar davomida izlanishlar olib bordi. U Bobur yashagan joylarda ― Andijon, Samarqand, shaharlarida va Afg‘oniston, Xindiston kabi davlatlarda bo‘ldi. Bobur haqida yaratilgan mo‘jaz rangtasvir asarlari bilan tanishdi.