Darsning taqdimot maketi Slayd 1 Fel so’z turkumi

Slayd 19
Fe’llarning vazifa shakllari. Fe’llar gapda boshqa so’zlar bilan bog’lanib, kesim, ega, to’ldiruvchi, hol, aniqlovchi vazifasida kelishi mumkin. Buning uchun fe’l maxsus shakllarga ega bo’ladi. Turli gap bo’laklari vazifasida kelish uchun xoslangan fe’l shakllari fe’lning vazifa shakllari sanaladi.
Slayd 20
Fe’llarning to’rtta vazifa shakli mavjud:

1) sof shekli (o’qidi);

2) harakat nomi shakli (o’qimoq, o’qish);

3) sifatdosh shakli (o’qigan, oqar);

4) ravishdosh shakli (o’qib, kelgach).

Slayd 21
Harakat nomi. Fe’lning otga xoslangan shakli harakat nomi deyiladi va fe’l asoslariga - (i)sh, -(u), -moq qo’shimchalarini qo’shish yo’li bilan yasaladi.
Slayd 22
Harakat nomining yasalishi. Harakat nomi fe’l asoslariga -(i)sh, -(u)v, -moq qo’shimchalarini qo’shish orqali yasaladi. Masalan: yasha+sh, kel+ish, ayt+uv, bil+moq. a yoki i unlisi bilan tugagan fe’l asoslariga -v qo’shimchasi qo’shilganda, a unlisi o ga , i unlisi u ga aylanadi va shunday yoziladi. Masalan, ishla – ishlov, tani – tanuv. Harakat nomi otlar kabi egalik, kelishik va ko’plik qo’shimchalarini oladi va gapda ular bajaradigan gap bo’laklari vazifasida keladi. Masalan: Chiroyli yozishni o’rgan! Yozuving yomon emas.