Darsning taqdimot maketi Slayd 1 Fel so’z turkumi

Slayd 5
Fe’l nisbatlari. Bajaruvchining harakat va holat jarayonida qay darajda ishtirok etishini bildiruvchi fe’l shakllari nisbat shakllari sanaladi. Masalan, supurdi fe’lida supurish harakatini bajaruvchi shaxs aniq, supurildi fe’lida noaniq, supurishdi fe’lida birdan ortiq, supurtirdi fe’lida harakat boshqa shaxs vositasida bajarilgani ifodalangan. Nisbat shakllari fe’lning asos qismidan keyin qo’shiladi.
Slayd 6
Fe’l 5 ta nisbat shakliga ega:

1) aniq nisbat;

2) o’zlik nisbati;

3) orttirma nisbat;

4) majhul nisbat;

5) birgalik nisbati

Slayd 7
Aniq nisbat. Bajaruvchi aniq bo’lgan harakat yoki holatni bildirgan fe’l shakli aniq nisbat deyiladi: yozdi
Slayd 8
O’zlik nisbati. Bajaruvchining o’zi ustida amalga oshadigan harakat yoki holatni ifodalaydigan fe’l shakli o’zlik nisbati deyiladi. O’zlik nisbati shakli fe’l asosiga -(i)l, -(i)n qo’shimchlarining qo’shilishi bilan hosil bo’ladi. Unli bilan tugagan fe’l asosiga o’zlik nisbatining -n yoki -l undosh bilan tugagan fe’l asosiga esa -in yoki -il qo’shimchalari qo’shiladi.
Slayd 9

1. 
   fe’l negiziga unlidan so`ng –n, undoshdan so`ng –in qo`shish bilan: maqta-n, o`ra-n, yuv-in, kiy-in kabi;

   b) fe’l negiziga unlidan so`ng –l, undoshdan so`ng –il qo`shish bilan: surka-l, shosh-il kabi;

   v) –lan (-la+-n dan tuzilgan qo`shma affiks) affiksini qo`shish bilan: zavq-lan, tinch-lan, shod-lan kabi;

   g) –ish qo`shimchasini qo`shish bilan: ker-ish kabi.