Darsning mavzusi: Kalsiy va magniyning xossalari va eng muhim birikmalari Darsning texnologik xaritasi

2-guruh: Kimyo moddalar haqidagi fan
1-o’quvchi : Kimyo tabiiy fanlar qatoriga kiradi. U moddalarning tarkibi, tuzilishi, xossalari va o'zgarishlarini shuningdek bu o'zgarishlarda sodir bo'ladigan hodisalarni o'rganadi.
2-o’quvchi: Kimyoni imkoniyatlari bitmas-tuganmasdir. U tabiatda bo'lmaydigan mahsulotlarni sintez qilishga, ulardan turli-tuman mashina va asboblar yaratishga, turar joy binolari qurish, oziq-ovqat sanoati va xalq istemol mollari ishlab chiqarish uchun foydalanishga imkon beradi.
3-o’quvchi : Kimyo sanoati sintetik kauchuk, plastik mahsulotlar, sun'iy tola, sun'iy yoqilg'i, bo'yoqlar, dori-darmonlar va boshqa juda ko'p moddalar ishlab chiqaradi.
3-guruh: Buyuk xizmatlari uchun jahonga tanilgan olim .
1-o’quvchi : 1955 yilda G.Siborg boshliq amerikalik fiziklar tartib raqami 101 bo‘lgan kimyoviy elementni sintez qilishdi. Unga mendeleeviy degan nom berishdi.
2-o’quvchi : Davriy qonun va davriy sistema D.I.Mendeleevning tabiatshunoslikning rivojlanishiga qo‘ahgan juda muhim hissasi bo‘ldi. Ammo bular olim ulkan ijodiy merosining bir qismidir.
3-o’quvchi : Mendeleev izomorfizm haqidagi tarqoq ma’lumotlarni sistemaga soldi, bu o‘z navbatida, geokimyoning rivojlanishida muhim rol o‘ynaydi.
Uyga vazifani so’rash.
“ Natriy va kaliyning xossalari, eng muhim birikmalari ”
Guruhlar uyga vazifani yoritishadi.
1-guruh : Litiy, natriy, kaliy, rubidiy, seziy, fransiy ishqoriy metallar deb ataladi.
2-guruh : Ishqoriy metallar atamasi ular gidroksidlarining o’yivchanlik xossasi bilan bog’liq..
3-guruh : Ishqoriy metallarning tashqi elektron qavatlarida bittadan s-elektron bo’ladi va shuning uchun s-elementlar oilasiga kiradi.
1-guruh : Kimyoviy reaksiyalarda ishqoriy metallar o’zlarining valent elektronlarini oson beradi va +1 zaryadli ionga aylanadi. Ishqoriy metallar eng kuchli qaytaruvchilar.
2-guruh : Atom yadrolarining zaryadi ortib borishi bilan ularda elektron qobiqlar soni va atom radiusi ortib boradi, tashqi elektronlarning yadroga tortilish kuchi kamyadi.
3-guruh: Fransiy tabiatda uchramaydigan sun’iy radioktiv element, shuning uchun mavjud metallar ichida eng kuchli qaytaruvchi, faol metal seziydir.
O’qituvchi: Ishqoriy metallarning biologik ahamiyari va ishlatilishi haqida nimalarni bilasiz?
1-guruh : Ishqoriy metallardan litiy stimulatorlik xossasiga ega teratogen, antidepressant xususiyatlari ham bor. Muskul to’qimasida 0.023 x 10^-4 %, qonda 0.004 mg/l miqdorda bo’ladi. Har kungi ovqat tarkibida 0,1-2 mg bo’lishi kerak.
2-guruh : Natriy muskul to’qimasida 0,26-0,78%, ilikda 1,0%, qonda 1970 mg/l miqdorda bo’ladi har kungi ovqat tarkibida 1,4-3,4 g bo’lishi kerak. Zaharli emas.
3-guruh : Kaliy muskul to’qimasida 1,6%, ilikda 0,21%, qonda 1620 mg/l miqdorda bo’ladi. Har kungi ovqat tarkibida 1,4-3,4 g bo’lishi kerak. Zaharli dozasi 6 g. inson organizmida o’rtacha 140 g miqdorda bo’ladi.
1-guruh: Natriy va kaliy kislorodda yonganda peroksidlar hosil qiladi.
2Na + O₂= Na₂O₂ 2K+ O₂= K₂O₂
2-guruh: Natriy va kaliyning boshqa metallmaslar ta’siridan tuzlar hosil bo’ladi.
2Na+ Cl₂= 2NaCl natriy xlorid 6K+N₂=2K₃N kaliy nitrid
3-guruh : Natriy va kaliy suv bilan odatdagi sharoitda juda shiddatli, hatto yonish va portlash bilan ta’sirlashadi. Natijada natriy yoki kaliy gidroksid va vodorod hosil qiladi.
2Na+ 2H₂O = 2NaOH + H₂ 2 K + 2H₂O= 2KOH + H₂

3.