Darsning mavzusi: Botanika faniga kirish. Darsning ta’limiy maqsadi

O’tgan mavzuni mustaxkamlash.

1. 
   Barg qanday qismlardan tashkil topgan?
   
2. 
   Qanday barglar bandsiz barg deyiladi? Bandsiz bargli o‘simliklarga misol keltiring.
   
3. 
   Panjasimon tomirlangan barglarni tushimtiring va ularga misol keltiring.
   

3. 
   Yangi mavzu bayoni: О’simliklarnmg bargiari tuzilishiga kо'ra oddiy va murakkab bo‘ladi. Barg bandida bitta barg joylashsa, bunday barg oddiy barg deyiladi. Bularga olma, nok, o‘rik, shaftoli, tut, tok, g‘o‘za, terak, rovoch, yantoq kabilarning bargi kiradi. Bitta barg bandida bir nechta bargchalar bandchalari orqali joylashgan bo'lsa, bun­day barglar murakkab barg deyiladi. Murakkab bargli o'simliklarga shirinmiya, beda, soxta kashtan, yong'oq, na’matak, qulupnay, loviya, no'xat, yeryong'oq kabilar kiradi.
   

Ikki karra patsimon bo‘lingan murakkab barg: shoyi akatsiyada.
Barglar yaprog'ining shakliga qarab yumaloq, panjasi­mon, tuxumsimon, ovalsimon, yuraksimon, nashtarsimon, qalami, rombsimon, uchburchaksimon va boshqa shakllarda bo'ladi. Barglar yaprog‘ining qirrasi (cheti) tekis, tishli, ikki karra tishli, arrasimon va o'yilgan bo'lishi mumkin. Barglar o'simliklarning turiga qarab tukli va tuksiz bo'ladi. Ko‘pchilik o'simliklar bargining orqa tomonida tuki bo'ladi.
Oddiy barglar yaprog‘ining tuzilishiga ko‘ra patsimon, pan­jasimon va uch bo'lakli bo'ladi.
Murakkab barglar uch bargchali panjasimon, toq va juft patsimon barglarga bo linadi.
Uchta bargchali murakkab bargga — sebarga, beda, loviya, mosh; panjasimon bargchaliga esa soxta kashtan barg­lari kiradi.
Bargchalar umumiy barg bandining oxirigacha qarama-qarshi joylashgan bo‘lsa, bunday barglar juft patsimon barg deyiladi (yeryong‘oqda). Agar umumiy barg bandining uchi bitta barg bilan tugasa, bunday barglar toq patsimon barg deyiladi (shirinmiyada). Ba’zan toq bargchalar o'rnida gajaklar hosil bo'ladi (no'xat va burchoqda).
Murakkab barglar, o‘z navbatida yana bo'laklarga bo'linib, ikki yoki uch karra bo‘lingan patsimon barglar hosil qiladi.

4.