Qur'on haqidagi fikrlarni Bibliya haqidagi fikrlar bilan taqqoslang va so'ng ularning o'xshash va farqlari haqida o'z fikringizni ayting.
Islom marosimlari haqida so'zlab bering.
Islom bayramlari haqida nimalarni bilib oldingiz?
Bir-biriga zid fikrlar yuzaga kelib qolgan. Endi, davrlar o`tishi bilan hadislar tanlanib, tartibga solina boshlangan. Natijada, olomda «Sahih», ya'ni «Ishonarli to'plam» va «G'ayri Sahih», ya'ni «Ishcjharsiz to'plam» hadislari vujudga kelgan.
YODDA TUTING:
Islomda taniqli va nufuzli hisoblangan kishilar tomonidan yetkazilgan hadislar «Ishonarli» deb e'tirof etilgan.
Hadisni yetkazgan kishilar o'rtasida qandaydir uzilish ro'y bergan bo'lsa, bu hadislar «Yaxshi» (Hasan), agar hadisni yetkazganlar orasiga hurmatga va ishonchga loyiq bo'lmagan odamlar kirib qolgan bo'lsa, bunday hadislar «lshonchsiz» deb hisoblangan. Shuning uchun ham har bir hadis ikki qismdan iborat. Uning birinchi qismida ushbu hadisni yetkazgan kishilarning nomlari (bunda Muhammad (s.a.v)ning hikmatli so'zlarini shaxsan eshitgan odamlarning nomigacha sanab ko'rsatilgan), ikkinchi qismida esa, hadisning mazmuni keltirilgan.
III.Yangi mavzu ba`yoni:
Ishonarli hadislarning 6 ta to'plami vujudga kelgan. Bulardan ayniqsa — «Sahihi Buxoriy» eng ko'p darajada e'zozlanadi. Yurtdoshimiz Muhammad ibn Ismoil al-Buxoriy (810-870- yillar) 600 mingdan ziyod hadis to'plagari^va uning 7275 tasini «Ishonarli» deb topgan. Bu to'plam hozirda 4 jildda o'zbek tilida nashr etilgan.Shialarda hadislarni to'plash o'ziga xos xususiyati bilan ajra- lib turadi. Ularning to'plamlari «Axbor» (xabarlar) deb ataladi. Ular o'zlarining imomlarinigina va avval boshdan Alini hamda uning avlodlarini qo'llab-quvvatlagan arboblarni nufuzli hisoblaydilar. Aliga va uning avlodlariga qarshi kutashgan shaxslardan eshitgan hadislarni inkor etadilar.Muhammad al-Qumiy va Muhammad al-Qulayniy tomonidan (X asr) tuzilgan hadislar to'plami shialar uchun eng obro'Ii to'plamlar bo'lib hisoblanadi. Vatandoshlarimiz — buyuk muhaddislar Imom al-Buxoriy.. Islom olamida eng yetuk va mashhur. muhaddis Muhammad ibn Ismoil al- Buxoriy 810- yilning 20- iyulida Buxoro shahrida dunyoga kelgan. Otasi shayx Ismoil ibn Ibrohim o'z davrining ilmli odamlaridan edi. Biroq unga o'g'lining qanday inson bo'lib yetishishini ko'rish nasib etmagan.Imom al-Buxoriy go'dakligidayoq otadan yetim qolib, onasi qo'lida voyaga yetgan. Aql-idrokli, o'tkirЈzehnli bo'lgan Imom al-Buxoriy 10 yoshidanoq arab tili va hadis kitoblarini astoydil o'qigan va ularni yodlashga qunt bilan kirishgan.825- yilda u onasi va akasi bilan haj safariga borgan. 6 yil Hijozda yashab, hadis ilmidan astoydil saboq olgan. So'ngra o'z bilimini yanada oshirish maqsadida Damashq, Qohira, Basra Kufa va Bag'dod kabi shaharlarda yashab, mashhur olimlardan hadis, fiqh ilmidan tahsil ko'rgan. Ilmiy bahslar va munozaralarda qatnashgan.863—868-yillarda Nishopurda yashagan va madrasada hadis ilmidan dars bergan. Ikki buyuk bobolarimiz — Imom al-Buxoriy va Imom at-Termiziylarning — birinchi uchrashuvi ana shu shaharda yuz bergan.Imom at-Termiziy al-Buxoriyni o'z ustozi deb atagan. O'z navbatida, al-Buxoriy ham shogirdi va safdoshi at-Termiziy salohiyatiga yuksak baho berib: «Sen mendan bahra topganingdan ko'ra, men sendan ko'proq bahra topdim», — degan ekanlar. Imom al-Buxoriy zehni o'tkirligi va yodlash qobiliyatining kuchliligi bilan g'oyatda shuhrat qozongan. Manbalarda uning 300 mingdan ortiq hadisni yod bilgaraigi qayd qilingan.Buxoroga qaytgach, u ham ijod bilan, ham hadis ilmidan saboq berish bilan shug'ullangan. Biroq tez orada hasadchilar chaquvi tufayli al-Buxoriy bilan Buxoro amiri o'rtasida ixtilof kelib chiqadi. Natijada, al-Buxoriy Samarqandga ko'chishga majbur bo'ladi. .Imom al-Buxoriy Samarqandning Xartang qishlog'ida 62 yoshida vafot etgan va shu yerda dafn etilgan.Imom al-Buxoriy merosi va ularning tarbiyaviy ahamiyati. Imom al-Buxoriydan boy va qimmatliilmiy meros — 20 dan ortiq asar qolgan.. Ularning ichida «Al-Jome' as-sahih» (Ishonarli to'plam) va «AI-Adab al- mufrad» (Adab durdonalari) eng mashhurlaridir.
Do'stlaringiz bilan baham: |