Дарслик тошкент – iqtisodiyot – 2019

P
a
/A < P
*
a
/A
*
 
бўлгани боис Ўзбекистон 1-товар, 
Япония эса 2-товар бўйича нисбий устунликка эга. Ишлаб чиқаришнинг 
максимал ҳажми (
V
)га ҳар икки мамлакатда 
A ва A
*
 
нуқталарда эришилади, 
Q
1
 
va Q
2
 
1- ва 2-товарларни ишлаб чиқариш миқдорини ифода этади:
P
1
xQ
1
+P
2
Q
2
= V
Савдо бошлангандан сўнг 1-товар бўйича нисбий устунликка эга бўлган, 
шунинг учун ушбу товарни ишлаб чиқаришга ихтисослашувчи Ўзбекистон 2-
товар ишлаб чиқаришини қисқартирган ҳолда 1-товар ишлаб чиқаришини 
кенгайтиради, бинобарин ишлаб чиқариш нуқтаси А ишлаб чиқариш 
имкониятлари эгри чизиғи бўйлаб пастга қараб кўчади. Япония эса 2-товар 
бўйича нисбий устунликка эга, шунинг учун у ушбу товарни ишлаб чиқаришга 
ихтисослашади ҳамда 1-товар ишлаб чиқаришини қисқартирган ҳолда 2-товар 
ишлаб чиқаришини кенгайтиради, ўз навбатида ишлаб чиқариш нуқтаси A* 
ишлаб чиқариш имкониятлари эгри чизиғи бўйлаб юқорига қараб кўчади 
(2.3.2.-а ва 2.3.2.-б расмлар). Бу жараѐн ҳар икки мамлакатдаги нисбий нархлар 
тенглашгунгача давом этади. Янги нисбий нарх 
Р
A
= 1/4
 
ва Р
А
*
= 4 
орасида 
жойлашади. Бизнинг вазиятда бу нархни ифода этувчи чизиқ Ўзбекистонда B, 
Японияда B* нуқталар орқали ўтади ва 
Р
В
=Р
В
*
=1 
га тенг бўлади. Мана шу 
ҳолатда нисбий устунлик назарияси ўз ниҳоясига этади. Стандарт модел ортиб 
борувчи ўрнини қоплаш харажатларини ҳисобга олган ҳолда бу назарияни 
бошқачароқ талқин этади.
Шундан кейин талаб таҳлил қилинади. Маълумки, мувозанатлашган 
иқтисодиѐтда товарлар истеъмоли ишлаб чиқариш ҳажмига мос келиши керак, 
яъни улар график орқали ифодаланганда ўзаро кесишиши керак.