Дарслик Бакалавриат йўналиши: 5140800-педагогика ва психология талабалари учун дарслик

Галлюсинасия
Воқеликдаги нарса ва ҳодисаларнинг тана аъзоларини қабул қилиш анализаторларга бевосита таъсир етмасдан инсон онгида турли образларнинг (овозларнинг ешитилиши, шарпаларнинг сезилиши) хаёлан, фикран пайдо бўлишидан иборат идрокнинг психопаталогик (руҳий хасталик) ҳодисасига галлюсинасия дейилади. Галлюсинасия ҳодисаси муваққат руҳий хасталикнинг аломати, баъзан қўрқинч ҳисси маҳсули ҳисобланиб, бош мия катта ярим шарлари қобиқидаги қўзғалиш жараёнларининг нуқсонли суст (патологик) ҳаракати натижасида гоҳо асаб тизимининг заҳарланиши, заифлашуви, ҳаддан ташқари толиқиши туфайли юзага келиши мумкин. Галлюсинасия ҳодисаси бир неча хил кўринишга ега бўлиши мумкин, уларнинг енг асосийлари қуйидагилардан иборатдир: а ) йўқ нарсаларнинг кўзга кўриниши; б) у ёки бу овозлар, товушлар ешитилиши; в) йўқ шарпалар, ҳидлар сезилиши кабилардир.
Одатда иллюзияни галлюсинасиядан фарқ қила олиш лозим. Иллюзия шу лаҳзада шахснинг сезги аъзоларига таъсир етиб турган бирор нарсани янглиш, нотўғри идрок қилиш жараёни бўлса, галлюсинасия йўқ мавжуд бўлмаган нарсаларни ташқи таъсуроциз идрок қилишдир. Масалан, йўқ нарсаларнинг кўзга бордек кўриниши, йўқ овозларнинг қулоққа ешитилиши, йўқ ҳидларнинг димоққа урилиши кабилар галлюсинасиянинг маҳсули бўлиб ҳисобланади. Галлюсинасия шахснинг бирор нарса ва ҳолатни кўргандек, ешитилгандек, ҳис қилгандек каби тасаввурнинг акс етишидир холос. Галлюсинасия ҳодисаси кўпинча касалликдан (иситма, алаҳсирашдан) дарак берувчи аломатдир, у нерв тизимини бузадиган касалликларнинг оқибатида рўй бериши мумкин.
Идрокнинг таснифи
Идрокни классификасия қилишда қуйидаги 3 та муҳим томони ҳисобга олиниши керак ва улар қуйидаги жадвалда келтирилган.

• 
  Идрок жараёнида қайси анализаторнинг йетакчи рол ўйнашига қараб: кўриш, ешитиш, тери туйиш кнестезик ҳаракат, ҳид билиш ва таъм билиш идроклари бир-биридан фарқ қилади.
  
• 
  Яшаш шаклларига қараб идрок: фазони вақтни ва ҳаракатни идрок қилишга бўлинади.
  
•