Дала экинларининг асосий зараркунандалари

Ҳаёт кечириши. Марказий Осиёдаги бражникларнинг ҳаёт кечириши кам текширилган. Бражниклар тупроқда ғумбаклик стадиясида қишлайди. Токда биринчи насл қуртлари май охири-июн бошларида учрайди. Улар токдан бошқа ўсимликларда ҳам озиқланади. Масалан, ўрта вино бражниги билан линейкасимон бражник чақамиқда озиқланади, 1928 йилда Бухоро вилоятининг Шофиркон туманида линейкасимон бражникнинг қандим кўчатларига анча зарар етказганлигини В. В, Яхонтов кузатган. Марказий Осиёда бражниклар ёз бўйи камида иккита насл беради. Иккинчи (тахминий) насл қуртлари токда август ўрталарида пайдо бўлади.
Кураш чоралари. Бражникларнинг ғумбакларига қарши кураш учун; токларнинг атрофини кеч кузда ёки эрта кўкламда чопиб, юмшатиб туриш фойдалидир. Қуртларга қарши кальций арсенат эритмасини пуркаш яхши натижа беради (бунинг учун 1 л сувга 3 г заҳар солинади ва гектарига тахминан 1000 л ҳисобидан сарфланади). Қуртлар қўлда ҳам терилади.


Бошқа зараркунандалар
Юқорида кўрсатилган зараркунандалардан ташқари, Марказий Осиёда токка ғўза ўргимчакканаси (Теtranychus telarius L.), қора чигиртка (Асhеtа dеsеrtа Раll.), қизил чигиртка (Саlliptаmus italicua L.), ғўза поясининг ичига тухум қўядиган пахта цикадаси (Сiсаdаtrа осhreаtа Ме1.), Калифорния қалқондори (Diaspidiotus perniciosus Соmst.) ҳам зарар етказади. Айниқса мевазорлар ёнидаги токзорларда ёки илгариги боғлар ўрнида барпо этилган янги токзорларда зарарли бузоқбоши қўнғиз (Ро1урhyllа аdsреrsа Моts.) ва март бузоқбоши қўнғизи (Ме1о1оnthа аffiсtа Ваll.) кўпинча катта зарар келтиради.


ЧЕТ МАМЛАКАТЛАРДАН ЎТИБ ҚОЛИШИ МУМКИН БЎЛГАН ЭНГ АСОСИЙ ЗАРАРКУНАНДАЛАР
Марказий Осиёнинг айрим жойларида тарқалган ток унсимон қурти (Рsеиdоссосиs citri Risso.) дан ташқари МДҲда бўлмайдиган зараркунандалардан: япон камфора қалқондори (Рsеudаоnidia duplex Сkll.), япон қўнғизи (Рорilliа jароniса Nеwm.) ва Ўрта ер денгизи мева пашшаси (Сегаtitis сарitata Wied.) бошқа экинлар қаторида токка ҳам зарар етказади. Булардан ташқари, Марказий Осиёда бўлмайдиган ўсимлик бити филлоксера токнинг специфик зараркунандаси ҳисобланади.