Д. Раҳматуллаева, У. Ходжаева, Ф. Атаханова

Панк ва яппилар. Ювинди ўра эстетикаси.
Панклар биринчи марта 
1976 йилнинг ёзида Лондонда бадиий мактабларда ўқиётган ёшлар орасида 
пайдо бўлди. Улар Челси туманининг Кингз-роуд кўчасидаги “JEX” номли 
кичикроқ бутигида тўпланар эдилар. Зут услубидаги костюмлар (қопсимон 
шимлар ва узун пиджаклар) ва рокер мотоциклчиларнинг чарм курткалари 
сотиладиган бутик эгалари Вивьен Вествуд (1941 йилда туғилган) ва 
Малколи Мак Ларен эди. Панк услубини ёшларнинг ўзи эмас, балки мана 
шу икки дизайнер яратганди, уларга Мак Лорен ташкил этган “Sex Pustols” 
гуруҳи тъсир қилганди. Мусиқа билан бирга бу услуб бутун дунё бўйлаб тез 
ёйилиб кетди. 
Панк тартибсизлик кайфиятини ўзида жамлаб, жамиятни лол қолдириш 
истагида эди. Юмшоқ ва тинчликсевар, силлиқ рангларни хуш кўрки ва шим 
ва юбкаларимга гулкашталар тиккан ҳиппилардан фарқли ўларов панклар 
қора ва хийла тажовузкорона тусдаги кийимлар кийганлар. Уларнинг 
севимли матоси қорачарм эди. 
Бу услубни тушуниш учун махсус “ювунди ўра” сўзи бор. “Ҳамма нара 
қарши бўлиши керак”,– деган ғоядан келиб чиқиб, йиртиқ ва эски буюмлар, 
қават-қават кийимлару улардан пала-партиш фойдаланиш олқишланарди. 
Темир занжирлар, ҳалқачалар, босма тугмалар, молниялар ва чарм камарлар 
аксесуар бўлиб хизмат қиларди ва булар барчаси ҳар икки жинс учун эди: 
юзларини бирдек чиройли бўяб олишар, сочларини прокез нусхасида 
турмаклар эдилар. Шундай бўлса-да, панкни унисскс услуби деб бўлмас эди. 

---

156 
Панк қизлар кўпинча чарм куртка ва йиртиқ майкаларига ярқираган мини 
юбкалар ва тўрнусха гулли колготкалар кияр, гоҳида эса бақувват “Doctor 
Martius” ботинкаларини учи ўткир, калта ва нихли этикка алмаштирар 
эдилар. Ғарбда панк услуби аъло даражада ишлаб чиқилган дастур бўлса, 
Россияда у кўпроқ “Келажаги йўқ” деб баҳоланар эди; панк модаси турли 
хилдаги тартиббузарлар ва исёнкорлар учун униформа бўлиб қолганди. 
Лондонда эса ўнйиллик охирига келиб босма тугмали қора чсарм буюми 
кийим ва бўйнига тасма таққан, сочлари ялтироқ йигитлар энди 
тартибсизлик ва исён тимсоли эмас, туристларга “кўз таниш” бўлиб қолган 
инглизча ёдгорликка айланганди.