Д. Раҳматуллаева, У. Ходжаева, Ф. Атаханова

Матолар, ранг ва безаклар.
Маълумки, қадимдан Миср зиғир ватани 
ҳисобланади. Бунга сабаб Нил дарёси бўйларининг зиғирни етиштириш учун 
табиий қулай шароитидир. Зиғир толаларидан мато тўқишда мисрликлар 
катта маҳоратга эга бўлганлар. Сақланган мато намуналари Миср 
тўқувчилари маҳоратидан далолат беради. Қуйидаги далил улар эришган 
натижалар ҳақида аниқ тасаввур беради. Ушбу даврда тайёрланган матонинг 
1 см
2
84 танда ва 60 арқоқ иплари ўтказилган. 240 метр узунликдаги кўз 
деярли илғамайдиган ип бор йўғи 1 граммни ташкил қилган. Тўқувчи бундай 
ипни фақат бармоқлари орқали сезган. Мисрнинг зиғир толаларидан 
тайёрланган мато ўзининг нафислиги билан табиий ипак матоларидан 
қолишмаган. Ушбу матодан беш қават қилиб кийим тикилганда ҳам ундан 
инсон танаси аниқ кўриниб турган. Матонинг фактураси ҳам ҳар хил бўлган. 
Айниқса янги подшоҳлик давридаги газмоллар фактураси эътиборли. 
Сеткасимон қилиб тўқилган газмоллар олтин иплар ва ундан тайёрланган 
турли шакллардаги безаклар, ялтироқ мунчоқлар, турли кашталар билан 
безакланган. Бу даврда шунингдек, тўрсимон матолар эътиборда бўлган. Оқ 
ва оқ матонинг турли кўринишлари айниқса урф бўлган. Шунингдек, гулли 
матолар ҳам ишлаб чиқарилган. Бунда оқ ёки тўқ рангли асосга кўк, ҳаво 
ранг, жигарранг, сариқ, яшил рангли тасвирлар тушуриш урф бўлган. Қора 
ранг мотам рамзи бўлмаган.
Матоларни бутун юзаси геометрик шакллар (йўл-йўл, тўлқинсимон 
чизиқлар) билан безатилган. Улар билан бирга гуллар, хусусан, нилуфар 
гулининг барги ва умумий кўриниши, пальма, қамиш, турли ўсимликлар 
барглари билан безашган. Задоганлар кийимлари ҳайвонлар тасвири, 
хусусан, кўзойнакли илон - уреус, гўнг қўнғизи, қанотларини ёзиб турган 
лочин кабилар билан безалган (1-расм).
1-расм 

---

10 
Маросим либослари учун зиғир матолардан ташқари тери ва мўйнадан 
ҳам фойдаланилган.