Д ей л карнеги сабот ортидаги манзил Сиз излагай китоб

шартта нутқингизни бўлиб, сизнинг нуқтаи назарингизга 
қарши м уносабат билдира бош ласа, билингки, си з мав­
зун и тўғри белгилабсиз. Фикрлар ҳар хиллиги мавзу 
доирасини атрофлича кенгайтириш ини унутмаслик л о ­
зим. Баъзи нотиқлар эса бундай луқмаларни ҳазм қилол- 
май, қарши фикр билдирганларга нисбатан «тиш қай- 
раб» юрадилар. Бу - хато!
* * *
Яқинда 1926 йилда Ж еневада бўли б ўтган миллий 
лига сессиясидан сўн г ў з м уносабатим ни ёзи б қўйган 
вароққа кўзим туш ди . У н да ш ундай ёзган эканман: 
«Қ аерда йиғилиш бўлса, ўш а ж ойда аввалдан ёзи б ўқиб
50

---

келинган маърузаларни яна бир карра тингловчиларнинг 
кайфияти, вақтини ўғирлаб такрорлаган уч-тўрт турғун 
«нотиқ»лардан сўн г, сўзга канадалик ж аноб Ж орж Ф ос­
тер чиқди. У нинг қўлида на бирор нутқ ёзилган қоғоз, 
на бир ҳуж ж ат бор эди. У тингловчиларга етказмоқчи 
бўлган фикрларини ш у қадар теран ва со д д а баён эта 
олди. А удитория ҳуш ёр тортиб, уни мароқ билан тинг- 
лаш ди. У н да фикрлаш, иш онтириш , далиллаш санъати 
мантиқан бир-бирини тўлдира оларди».
М ен ж аноб Ж орж Ф естернинг б у аж ойиб нутқини 
тез-тез эслаб тураман. Сабаби б у маъруза ҳаётийлиги 
билан тингловчиларни ўзига жалб қила оларди. Ам ери- 
када ном қозонган нотиқлардан бири руҳоний Ф ултон 
Ж он Ш ин эд и . Ҳ аёт уни ёш ига нисбатан барвақт ўз 
таъсирига олганди. У ўзининг «Ҳ аёт яшаш учун бери- 
лади» номли маш ҳур китобида ш ундай ёзади: «М енга 
коллеж да б ўл и б ўтадиган баҳслаш ув гуруҳида иштирок 
этиш имни билдириш ди. Биз П ариж ибодатхонасида ке- 
часию кундузи тайёргарлик кўра бош ладик.