D. D. Safarova sport morfologiyasi



Download 3,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/173
Sana01.01.2022
Hajmi3,81 Mb.
#305373
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   173
Bog'liq
sport morfologiyasi

yuk ko‘tarish
 
kuchi
  deyiladi.  Tolalari  parallel  holda joylashgan  muskullaming 
anatomik va fiziologik ko‘ndalang kesimi bir xil bo‘ladi. Ko‘p patli 
muskullaming ko‘ndalang kesimining yuzasi, uzun muskullaming 
ko‘ndalang yuzasidan katta bo‘lganligi sababli, ulaming fiziologik 
ko‘ndalang  kesimining  ko‘rsatkichi  yuqori  bo‘ladi.  Shu  boisda, 
bu muskulning qisqarish kuchi kattaroq bo‘ladi.  1  sm2 ko‘ndalang 
kesimiga ega bo‘lgan muskul o‘rta hisobda 10 kg yuk ko‘tara olishi 
aniqlangan;
b)  muskullaming  kuchi  ulaming  suyakka  birikish  sathining 
kattaligiga  ham  bog‘liq.  Muskulning  suyakka  birikish  sathi  qan- 
chalik  katta  bo‘lsa,  muskul  shunchalik  kuchli  bo‘ladi.  Masalan, 
deltasimon  va  katta  dumba  muskullari  tahlil  qilinsa,  deltasimon 
muskulda  muskul  tutamlari  uchburchak  shaklda  o ‘mashgan  bir 
uchburchak  ichida  joylashagn  muskul  tolalari,  ikkinchisiga  nis- 
batdan  qarama-qarshi joylashadi  -   bir  uchburchakning  uchi  ikk- 
inchi  uchburchakning  asosi  bilan  yonma-yon joylashadi.  Hamma 
uchburchaklaming  asoslari  oichanib  qo‘shilgandan  so‘ng,  ana- 
tomik  va  fiziologik  ko‘ndalang  kesimi  katta  chiqadi.  Demak,  bu 
muskulda  kuch  belgisi  yaxshi  ifodalangan.  Deltasimon  muskul- 
ning  payli  uchlari  ingichka  bo‘ladi  va  suyakka  birikish  sathlari 
kichik  yuzani  egallaydi.  M aium ki,  kichik  sath  orqali  suyakka 
birikkan muskullarda chaqqonlik belgisi namoyon etiladi. Demak, 
deltasimon muskulda kuch hamda chaqqonlik xususiyatlari yaxshi
39


rivojlangan.  Shu sababli, organizmda deltasimon muskul eng hara- 
katchang  muskul  b o iib ,  eng  harakatchang  yelka  bo‘g‘imining 
hamma harakatlarini  bajarilishini  ta’minlaydi.  Katta  dumba mus- 
kulida  esa  tolalari  parallel  holda joylashgan,  dumg‘aza  suyakka 
birikish  sathi  katta  boiadi.  Shuning  uchun,  bu  muskulda  faqat 
kuch  sifati  yaxshi  rivojlangan  b o iib ,  tananing  tik  turish  holatini 
ta’minlab beruvchi asosiy kuchli muskullardan biri hisoblanadi;
d)  muskullaming  kuchi  muskul  tolalarining  uzunligi  bilan 
bogiiq.  Muskulning eng kuchli  qisqarish qobiliyati tolalari uzun- 
ligining kvadratiga to‘g‘ri proporsional boiadi.
2. Muskulning kuchiga fiziologik omillar o‘z ta’sirini ko‘rsatadi, 
muskullar tarkibida motoneyronlaming soni qanchalik ko‘p b oisa, 
muskullarga  impulslar  shunchalik tez  yetib  keladi.  Bir vaqtda bir 
qancha  muskul  tolalari  qo‘zg‘aladi,  muskul  katta  yuklamali  ish 
bajarishga tayyor boiadi.
3. Mexanik omillardan muskulning qisqarish kuchining kattaligi 
va tezligi  uning  suyakka birikkan  qismidan tayanch nuqtasigacha 
b oigan  masofaga  bog iiq   boiadi.  Bu  masofa  qanchalik  katta 
b o isa, muskulning harakat kuchi shunchalik katta boiadi. Masofa 
qanchalik  kichik  boisa,  harakat  tezligi  shunchalik  katta  boiadi. 
Demak, muskul kuchdan yutganda, u masofa va tezlikdan yutqazadi 
va  aksincha  -   muskul  tezlik  va  masofadan  yutganda,  kuchdan 
yutqazadi.  Muskul  kuchiga bo‘g‘im  burchagining  o‘zgarishi  ham 
hisobga olinadi. Bo‘g‘im burchagi o‘zgarib borishi bilan bir vaqtda 
muskul  kuchining  aylanma  momenti  o‘zgarib  boradi.  Bo‘g‘im 
burchagi  qanchalik  katta  b o isa,  muskulning  qisqarish  aylanma 
momenti  shunchalik  kichik  boiadi.  Harakat jarayonida  bo‘g‘im 
burchagi  kichrayib  borgan  sari,  muskulning  tortishuv  kuchining 
yelkasi ortib borish ishi quyidagi jadvalda ko‘rsatilgan.

Download 3,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   173




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish