D. D. Safarova sport morfologiyasi

To‘rtinchi faza -  yerga tushish fazasi. 
Bu vaqtda tana yerga 
tegib, o‘zining umumiy og‘irlik markazining vertikaliga nisbatan 
oldinda joylashgan tayanch nuqtasiga ega b o iad i.  Agar fazodagi 
uchish  vaqtidagi  o g irlik   markaz  bir  yerga  to‘g‘ri  kelsagina, 
odam  yiqilmaydi.  Yerga  qo‘nish  vaqtida  oyoqlaming  bukilishi 
xususan bukilgan tizza,  son va qisman oshiq-boldir bo‘g‘imlarini 
atrofida  joylashgan  muskullaming  qisqarishi  tufayli  tananing
158

---

amortizatsiyasi yuzaga keladi. Oyoq panjasining ressor xususiyati 
to‘la  yuzaga  chiqarilmaydi,  chunki  aksariyat,  oyoqning  oldingi 
qismi emas,  aksincha orqa qismi  oldin yerga tegadi.  Shuning uc- 
hun  tovonga  tushish  vaqtida  tana  chayqalishidan  amortizatsiya 
vazifasini  bajaruvchi  boldiming  oldingi  gumh  muskullari  katta 
rol  o ‘ynaydi.  Sakrash  vaqtidagi  nafas  olish  mexanizmining 
xususiyatlariga  kelsak,  bu  vaqtdagi  qo‘lni  yuqoriga  ko‘tarilishi 
qovurg‘alami  ham  ko‘tarib  nafas  olish  uchun  qulay  sharoit 
yaratadi,  binobarin  nafas  olish  engillashadi.  Qisqa  muddat 
fazodagi uchish vaqtida nafas harakati to‘xtaydi va nafas chiqarish 
yerga tushgandan so‘ng bajariladi.