D a V l a t b y u d j e t I

M Qliy a,
— byudjetga daromad o‘tkazuvchilarning javobgarligi;
— byudjetga daromadlami o ‘z vaqtida va to ‘liq o ‘tkazilishini 
ta ’minlashga yo'naltirilgan chora-tadbirlar tizimi;
— byudjetga daromadlami undirishda soliq organlarining huquq 
va majburiyatlari.
Yuqoridagilarni ishlab chiqish va amalga oshirishda davlat va 
byudjetga daromadlami to'lovchilar o'rtasidagi manfaatlarning oqi- 
lonaligini ta ’minlashga katta e ’tibor bermoq lozim37.
15.3. Davlat byudjetining xarajatlari
Davlat byudjetining xarajatlari umumiy moliyaviy kategoriya 
bo'lgan byudjetning ko'rinishlaridan biri bo'lib, unga tegishli bo'lgan 
umumiy xususiyatlarga egadir. Ya’ni ular taqsimlash xarakteriga 
ega. ifodalanishning pul shakli xos, pul fondlarining amal qilishi 
bilan bog'langan va davlat tomonidan tashkil qilinadi. Shu bilan 
birgalikda Davlat byudjetining xarajatlari bir butunning o'ziga xos 
qismi bo'lganligi uchun ular davlatning markazlashtirilgan pul 
fondlari mablag'laridan foydalanish va tegishli fondlarni shakl­
lantirish bilan bog'liqdir. Bu taqsimlash munosabatlarining moddiy- 
buyumlashgan shakli turli sohalarga yo'naltirilayotgan byudjet 
mablag'larining harakatidan iborat.
Davlat byudjetining xarajatlari xarajatlarning konkret turiari 
orqali namoyon bo'ladi. Byudjet xarajatlari konkret turlarining 
xilma-xilligi esa, o'z navbatida, quyidagi omillaming mavjudligi 
bilan belgilanadi: davlatning iqtisodiy tabiati va funksiyalari; 
mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot darajasi; byudjetning 
milliy iqtisodiyot bilan bog'langanligi; iqtisodiy munosabatlaming 
rivojlanganlik darajasi; byudjet mablag'larining namoyon bo'lish 
shakllari va h.k.
Jamiyatning iqtisodiy hayotida byudjet xarajatlarining roli va 
aham iyatini aniqlash uchun ulam i m a’lum belgilarga ko'ra
37 
Byudjet daromadlariga oid ushbu paragrafda ко Чап Igan masalalaming aksariyati,