D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari

 
 
                                                           
13
 
 Axmedov A.G‟.  Odam anatomiyasi. (Pediatriya fakulteti talabalari uchun darslik) 
274 
bet 
 

---

126 
 
V-Bob. QONNING TUZILISHI, FUNKSIYALARI VA YOSHGA OID 
XUSUSIYATLARI 
Qon  organizm  ichki  muhitining  bir  qismi  hisoblanadi.  Organizmning  ichki 
muhitga  hujayra  ichidagi  va  hujayra  tashqarisidagi  suyuqliklar  kiradi.  Hujayra 
tashqarisidagi  suyuqliklar  o‗z  navbatida  hujayralararo  (to‗qima  suyuqligi),  va 
tomirlar  ichidagi  (qon,  limfa)  suyuqliklarga  bo‗linadi.  Organizm  ichki  muhiti, 
ya‘ni  yuqoridagi  suyuqliklarning  miqdori,  kimyoviy  tarkib,  osmotik  bosimi  va 
barcha  fizik-kimyoviy  hususiyatlari  nisbiy  doimiydir.  Bu  nisbiy  doimiylik 
gomeostaz deb ataladi. 
Gomeostaz  organizmning  ko‗pchilik  organlar  sistemasining  birgalikdagi 
faoliyati orqali ta‘minladi. 
Qon  hujayra  tashqarisidagi  suyuqlikning  tarkibiy  qismi  bo‗lib,  tana 
massasining o‗rtacha 7% ini tashkil etadi, shundan qon plazmasi 4,5-5%ni tashkil 
etadi.  Biror  organning  ish  faoliyati  buzilsa  (kasallik  tufayli)  organizm  ichki 
muhitining  nisbiy  doimiyligi  ham  buziladi.  Masalan:  me‘da-ichak,  jigar,  buyrak 
kasalliklaridir.