Conference Paper



Download 12,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet180/342
Sana19.02.2022
Hajmi12,16 Mb.
#458955
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   342
Bog'liq
Kitob

Фойдаланилган адабиётлар: 
1. В.Л.Бонч-Бруевич, С.Г.Калашников «Физика полупроводников», Наука, М.:1977.
2. Г. Гулямов , У.И. Эркабоев , Н.Ю. Шарибаев , А.Г. Гулямов ЭДС, возникающая в 
p−n-переходе при воздействии сильного СВЧ поля и света/ Физика и техника 
полупроводников, 2019, том 53, вып. 3 
3. С. Зи “Физика полупроводниковвых приборов” том – 1. Стр (91 – 100). 
4. С.Х. Шамирзаев, Г. Гулямов, М.Г. Дадамирзаев , А.Г. Гулямов Вихревые токи, 
возникающие на p−n-переходе в сверхвысокочастотном электромагнитном поле/ 
Физика и техника полупроводников, 2009, том 43, вып. 9 
5. 
С.Х. Шамирзаев, Г. Гулямов , М.Г. Дадамирзаев , А.Г. Гулямов 
Сверхвысокочастотный квазипотенциал и вихревые токи в p−n-переходе/ Физика и 
техника полупроводников, 2011, том 45, вып. 8 
6. Ҳелмут Спиелер “Introduction to radiation detectors and Electronis”, 30 – мар – 99. 
IX.2.a. A semiconductor device primer – doping and diodes. 


Техник ва технологик фанлар со
ҳ
аларининг инновацион масалалари. ТДТУ ТФ 2020 
234 
МИКРОТЎЛҚИНЛИ НУРЛАНИШНИНГ P – N ЎТИШ ВОЛЬТ – АМПЕР 
ХАРАКТЕРИСТИКАСИГА ТАЪСИРИ 
Гулямов Г.
 1
, Гулямов А.Г.
 2
, Шахобиддинов Б.Б.
 1
, Мажидова Г.Н.
 1
 
Абдукаримов А.А. 
3
 
1
Наманган муҳандислик-қурилиш институти,
2
ЎзФА Физика – техника институти,
3
Наманган давлат унверситети 
Германий асосли 
p – n 
ўтишли яримўтказгичимизни ЎЮЧ таъсиридаги вольт – 
ампер характеристикасини кўриб чиқамиз. 
p – n 
ўтиш ҳажмий заряд қалинлигини 
электронларнинг эркин югириш йўлидан кичик деб ҳисоблаймиз ва масалани диод 
яқинлашишида кўрамиз. У ҳолда коваклар ҳосил қилган ток зичлиги ифода билан 
топилади [1]. 
ифода билан. Электронлар ҳосил қилган ток зичлиги эса 
Умумий ток зичлиги зса қуйдагича бўлади. 
(1) 
(2) 
Бу ерда 
D
p

D
n
 
– ковак ва электронларнинг диффузия коефиценти, 
p
n
– n 
соҳадаги коваклар концентрацияси, 
n
p
– p соҳадаги электронлар концентрацияси, 
L


L
n
– ковак ва электронларнинг диффузия узунликлари ва улар қуйидаги ифодалар 
ёрдамида аниқланади.
(3) 
Бу ерда 
τ
p
 , τ
n
– ковак ва электронларнинг ўртача яшаш вақти 
τ
p
=10
-3
c

τ
n
=10
-3
c га 
тенг [2]. (2) ва (3) ифодаларни (1) га қўйсак қуйидаги ифодани оламиз. 
(4) 
Бу ифода
p – n
ўтишли яримўтказгичарни ҳечқандай ташқи таъсирларсиз 
ҳолатдаги вольт – ампер характеристикасини аниқлайди. 
p – n
ўтиш яримўтказгичга ЎЮЧ таъсирини кузатишимиз учун (4) ифодани 
қуйидагича ёзишимиз мумкин [3]. 
(5) 
Бу ифодада φ
0
– бошланғич потенциал тўсиқ баландлиги, 
T
e
 

T
h
– қизиган 
электрон ва ковакларнинг харорати, 
T
– яримўтказгич панжарасининг харорати, 
u
e

u
h
– ЎЮЧ таъсирида 
p – n
ўтишдаги электрон ва ковакларни потенциал тўсиқ 
баландлигининг модуляцияланиши ва у қуйидаги ифода ёрдамида аниқланади [3]. 
(6) 


Техник ва технологик фанлар со
ҳ
аларининг инновацион масалалари. ТДТУ ТФ 2020 
235 
(7) 
Бу ерда 
U
b
– ЎЮЧ электромагнит тўлқининг ампилитудавий қиймати. (6) ва (7) 
ифодаларга кўра 
T
e1
=T
h1
=35

K
да 
u
e1
=0.668В, u
h1
=0.668В
га, 
T
e2
=T
h2
=
400 
K
да эса 
u
e2
=0.67В, u
h2
=0.67
В га тенг. (13) ифода ёрдамида вольт – ампер характеристикасига 
ЎЮЧ майдон таъсирини кўрсатувчи графикларини олдик . Германий учун
T
=300 
K
да 
n
i
=2,4∙10
13
sm
-3
га тенглигидан [4] 
n
n
=10
15
sm
-3
– 
n

соҳадаги электронлар 
концентрацияси,
p
p
=10
15
sm
-3
– 
p
-соҳадаги коваклар концентрацияси бўлганда асосий 
бўлмаган заряд ташувчилар концентрацияси учун 
n
n

p
n
=
n
p

p
p
=
n
i
2
бу ифода орқали 
n
p
=5,76∙10
11
sm
-3
ва 
p
n
=5,76∙10
11
sm
-3
ларни аниқлаб оламиз. Бу ҳолат учун юқорида 
бошланғич потенциал тўсиқ баландлиги 
φ

= 0.2 v эканлигини топганмиз.
Вольт – ампер характеристикасида 
J=0
да эркли ўзгарувчи 
u
нинг 0 дан фарқли нуқтада 
кесиб ўтса, шу нуқта 
u
x
=E
ЭЮК га тенг бўлади. [1]. 
1 – 2 – расмдаги графиклардан шуни кўришимиз мумкинки A) ташқи таъсир 
бўлмаганидаги ВАХ координата бошидан ўтади ва бунда хеч қандай ЭЮК ҳосил 
бўлмайди. В) Ташқи ЎЮЧ майдон қўйилганда 
T
e1
=T
h1
=350 K 
ва
u
e1
=u
h1
=0.668В 
қийматларида 
Е=0,74V 
ЭЮК ҳосил бўлади, С) 
T
e2
=T
h2
=
400 
K
ва 
u
e2
=u
h2
=0.67В
қийматларида 
Е=0,82V
ЭЮК ҳосил бўлади, B
1

T
e1
=T
h1
=350 K 
ва
u
e1
=u
h1
=0 
қийматларида 
Е=0,075V
ЭЮК ҳосил бўлади, С
1

T
e2
=T
h2
=
400 
K
ва 
u
e2
=u
h2
=0
қийматларида 
Е=0,15V
ЭЮК ҳосил бўлганини кўришимиз мумкин.
1 – расм. 2 - расм 
2 – расмдаги ВАХ яримлогорифм маштабда катта токларда аниқроқ кўриш учун 
ln(J/J
s

токлар логарифмининг ташқи кучланишга боғлиқлиги киритилган . 
Шундай қилиб бажарилган ишлардан қўйидагича хулоса чиқариш мумкин. p-nўтиш 
диодда ҳосил бўлаётган ЭЮК ва ундан ўтаётган токлар p-nўтишнинг p ва n 
соҳалардаги квазихимпотенциалларининг қийматларига кучли боғлиқ бўлади. 
Диоднинг ВАХни билган ҳолда ташқи ЎЮЧ майдон таъсирида p-nўтишли диоднинг 
базалардаги электрон ва ковакларнинг квазихимпотенциалларини аниқлаш мумкин. 

Download 12,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   342




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish