Çolpan’in köŞe yazilari (İnceleme-metiN)

3.1.27.
 
Sahneler Etrafında
73
(1923) 
Azerbaycan Türk sahnesi yakın zamanda 50. yaşı dolayısıyla büyük bir kutlama 
yaptı. 
Aslında Rusya Türkleri arasında en eski sahneye sahip olanlar Azerbaycan 
Türkleridir. Azerbaycan tiyatro yazarlığının babası olan Mirza Fetali Ahundov
74
’un 
ölümünden, Azerbaycan sahnesinin büyük abisi olan Arablinski
75
’nin vefat etmesinin 
üzerinden birkaç yıl geçti. Hayatının çok zor günlerini geçirdiği bu sahne, bugün büyük 
ve kendine yakışır bir şerefle ellinci yıl kutlamalarını yapmaktadır. 
Bakü’de çıkan “Komünist
76
” adlı yoldaşımız bu kutlama şerefine bir baş makale 
yayımladı. O makalede güzel sanatların önemi, Azerbaycan sahnesinin başından geçen 
zor günleri ve onun şimdiki durumu hakkında görüşler yazılmıştır.
Gerçekten 50 yıl az bir süre değil. 
Bu süre zarfında çok şey yapmak mümkün. Ancak Azerbaycan sahnesi de bizim 
sahnemiz gibi halkın en karanlık cahil zamanında ortaya çıktığından; “Sağa dönse 
kâfirlik, sola dönse dinsizlik yüzüne çarpıyor, dini yorumlayan dinsizlerin her türlü 
saldırıları altında kalan ak sarıklı baykuşlar, kap kara cahillerin pençesinden halkı 
kurtarmaya çalışıyorlar”. 
Tabi ki böyle bir ortamda 50 yıl var olan sahne çok bir şey yapamasa da mazur 
görülebilir. Kaybolmadan, sönmeden, yok olmadan devam edip gelmişse bugün için bu 
da büyük bir hizmettir. 
“Komünist” adlı yoldaşımız: “Bugünkü tiyatromuz dünkü görevini ifade edebiliyor 
mu? Bugünkü sahnemiz medeniyete doğru atılan adımlarımızı kaldırabilir mi?” diye iki 
72
Şiiriniz dili bozar, Maikî Ağa/ Biraz saygı gerek gazeteye./ Dil için çalışınız “Ahbar” ile/ samimi 
selamlarım ikinize!.. 
73
 
Sahneler Etrafında
 - 
“Türkistan” gazetesinin1923 yılı 5 Nisan sayısında yayımlandı. 
74
Mirza Fetali Ahundov (1812-1878) – Azerbaycan yazarı, eğitici, filozof. Azerbaycan drama yazarlığının 
kurucusu. 
75
Arablinski – Halafov Hüseyin Mehmet oğlu (1881-1919), Azerbaycan demokratik tiyatrosunun 
kurucusu, aktör ve yapımcı. 
76
“Komünist” – Bakü’de 1919’dan beri Azerbaycan dilinde yayımlanan bir gazete. 

---

157 
tane önemli soru sorduktan sonra bu soruya kendi: “Üzüntüyle birlikte derhal “hayır!” 
kelimesini kullanmaya mecburuz” diye cevap vermektedir. 
“Komünist” adlı yoldaşımız bu sorularıyla ve cevabıyla sahnenin bugünkü 
durumundan memnun olmadığını göstermek istemiştir. Makalenin sonunda sahnenin 
düzelmesi için “sorumluluğu üzerine alan Azerbaycan Eğitim Bakanlığına başarı” 
dilemektedir. 
Aslında yoldaşımızın dilediği başarı bir ölçüde sağlanmıştır da. Sahne ve sanat 
işleri için önceden de şimdi de en gerekli olan maddiyat sorunu fazlasıyla halledildi. 
“Kutlama günü de Azerbaycan Türk Tiyatrosuna dekor hazırlamak için Eğitim Bakanlığı 
tarafından 100 som
77
altın para çıkarıldı.
Kutlama komitesinin bir toplantısında iktisat kurumlarının Türk tiyatrosuna maddi 
yardım vermeleri gerektiği hakkında bir karar çıkarıldı, ilk olarak aşağıdaki kurumlar 
yardım edecekler: Sovyet Halk Bakanlar Kurulu genel başkanı Yoldaş Sabikif, Bakanlar 
kurulu adına 15000 som altın para, Azerbaycan Petrol İdaresi reisi Yoldaş Seribrufski 
15000 som altın para, Ticaret Bakanı Yoldaş Sultonif 10000 som altın”. 
Bu yardımın başlangıcı, daha devamı ve sonu da var. Demek ki Azerbaycan 
sahnesinin geleceği teminat altına alınmıştır. 
Biz burada Özbek Devlet Topluluğunu dağıtma arifesindeyiz. Bunda da umutsuz 
değiliz. Onun kıymetinin de bilineceği vakit gelecektir, sonunda! 
Şimdiye kadar tam anlamıyla yetim olan Özbek sahnesinin bir hayranı, bir arkadaşı 
sıfatıyla: Azerbaycan sahnesini selamlıyoruz!