Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида

V БОБ 
БИРИКТИРУВЧИТЎҚИМАЛАР.ТОЛАЛИВАМАХСУС 
ТЎҚИМАЛАР 
Бириктирувчитўқима–
бумезенхимадантараққийэтувчитўқималарнингкаттагуруҳибўлиб, 
организмнингичкимухитидоимийлигинитаъминловчи 
ҳужайралардифферонлариданва ҳужайралараромоддаданиборат. 
Бириктирувчитўкимаодамтанавазнининг 
50%ниташкилэтади. 
Бириктирувчитўкимаэнгкенгтарқалгантўкимабулиб, 
организмдабутузилмабўлмайдиганаъзойуқ.Уорганларасосини (стромасини), 
бошкатўқималарорасидагатўсиқни, 
теринингдермақаватиниваскелетнихосилқилишдаиштирокэтади. 
Бириктирувчи тўқима асл бириктирувчи тўқимадан, тоғай ва суяк 
тўқимасидан иборат. Бириктирувчи тўқима трофик (ҳужайраларнинг 
озиқланишини бошқариб туради ва қон билан ҳужайра орасида модда 
алмашинувини таъминлайди), ҳимоя (бириктирувчи тўқима элементларини 
фагоцитоз қилиш ва антителолар ишлаб чиқариш орқали организмни турли 
ѐт жинслардан сақлайди),пластик, «ўрин босиш» (турли аъзолар 
жароҳатланганда, яллиғланиш жараѐнида нобуд бўлган тўқима ўрнида 
чандиқ ҳосил бўлиш биланифодаланади), механик ѐки таянч (турли аъзолар 
стромаси - асосини ҳосил қилади) вазифаларни бажаради. Механик вазифаси 
айниқса тоғай ва суяк тўқималарига хос бўлиб, улар скелет ҳосил қилади. 

---

179 
Бириктирувчи тўқимада баъзи бир касалликларда экстрамедулляр оролчалар 
ҳосил бўлиб, унда қон шаклли элементлари яратилиши мумкин. 
 
 
АСЛБИРИКТИРУВЧИТЎҚИМА 
 
Аслбириктирувчитўқиматолалибириктирувчитўқимавамахсусхусусият
гаэгабўлганбириктирувчитўқимагабўлинади. 
Толалибириктирувчитўқимадаҳужайраэлементларива 
ҳужайралараромодданингнисбатитурличадир. 
Сийракшаклланмаганбириктирувчитўқимадаҳужайраэлементларикўпбўлиб, 
ҳужайралараротолалариэсакам. 
Уасосантрофик, 
ҳимояватаянчвазифаларниўтайди. 
Толаларикўплигибиланкескинфарққилувчитўқимазичбириктирувчитўқимади
р. 
Укўпроқтаянчвазифасиниўтайди.Агарзичбириктирувчитўқиматолаларитурли
йуналишдаѐтса 
– 
шаклланмаган, 

---

180 
толалартартиближойлашсашаклланганзичбириктирувчитўқимадебюритилади
.