Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида

Нефроннинг Шумлянский - Боумен капсуласи
висцерал, париетал 
варақлардан ва капсула бўшлиғидан иборат. Капсуланинг 
висцерал варағи 
ясси эпителий ҳужайралари - подоцитлар билан қопланган. Подоцитлар бир 
оз чўзилган нотўғри шаклга эга. Ҳужайра танасидан катта узун ўсимталар 
цитотрабекулалар (ҳар бир ҳужайрадан 2-3 тадан) чиқиб, улар капиллярларга 
яқинлашиб, кичик ўсимта - цитопедикулаларга бўлиниб кетади. Бир 
подоцитдан ѐнма-ѐн ўтувчи 2-3 та капиллярга цитоплазматик ўсимталар 
йўналади. Цитопедикулалар капиллярнинг базал мембранасига тегиб турувчи 
ва охири бир оз йўғонлашган ингичка цилиндр шаклидаги ҳосиладир. 
Цитопедикулалар орасидаги бўшлиқлар - тирқишлар бўлиб, улар нисбатан 
бир хил (30-50 нм) ўлчамларга эга. Ҳужайраларнинг асосий таркибий 

---

714 
қисмлари подоцит танасида ва йирик ўсимталари (цитотрабекулалари) да 
жойлашган бўлади. Ядро ҳужайранинг узун ўқи бўйлаб бир оз чўзилган. 
Ядро қобиғида тешиклар кўп бўлиб, юзаси нотекисдир. Нефрон коптокчаси 
капиллярлари тўрининг эндотелий ҳужайралари, Шумлянский - Боумен 
капсуласи ички варағининг подоцит ҳужайралари ва улар орасида 
жойлашган уч қаватли базал мембрана 
филтрацион барйерни
ҳосил қилади. 
Шу барйер орқали капсула бўшлиғига қон плазмасининг таркибий қисмлари 
фильтрланиб ўтади ва бирламчи сийдикни ҳосил қилади. Филтрацион барйер 
қон шаклли элементларини ва қон плазмасининг йирик оқсилларини, иммун 
таначаларни, фибриноген ва бошқа юқори молекуляр массага эга бўлган 
оқсилларни ўтказмайди. Бу барйер орқали катталиги 7 нм дан кичик бўлган 
моддалар ўтади (расм 17.4).
Буйрак таначасининг томирли коптокча капиллярлари орасида 
мезангиал ҳужайралар 
учрайди. Бу ҳужайранинг асосий қисми ҳужайра 
оралиқ моддасини ҳосил қилса, баъзилари макрофаглик хусусиятга эга 
бўлади.