Chorvachilik mahsulotlarining oziq ovqat havfsizlligi

Ovqatlanishni alternativ nazariyalari

Oxirgi o’n yillarda ko’plab yangi ovqatlanish nazariyalari paydo bo’ldiki, ular, chuqur tarixiy ildizlarga ega bo’lgan, an’anaviy tassavurlarga mos kelmaydi. Shubxasiz, xar bir ushbu nazariyalarda maqsadga muvofiqlik mavjud. Ularning asosiylarini ko’rib chiqamiz.

Vegetarianlik eng qadimiy alternativ ovqatlanish nazariyalariga tegishli. Bu, hayvonot mahsulotlari iste’molini inkor etuvchi yoki cheklovchi ovqatlanish nazariyalari tizimining umumiy nomlanishi hisoblanadi. “Vegetarianlik” atamasi lotinchadan “wegetarlus” - o’simlikdan kelib chiqadi. Oziqaviy rasiondan nafaqat go’sht va baliqni, shuningdek sut, tuxum, uvildiriqni ham chiqarib yuborilishini taqozo etuvchi toza yoki qattiq vegetarianlik va sut, tuxum, ya’ni xayvonot mahsulotlarini iste’mol qilinishiga ruxsat beruvchi yumshoq vegetarianlik farqlanadi.

Vegetarianlikni odatiy ovqatlanishga nisbatan ustunligi ateroskleroz bilan kasallanish xavfini kamaytirilishi hisoblanadi. Vegetarianlik parxezida arterial bosim normallashtiriladi, bunda qonning qovushqoqligi pasayadi, ichakning shishli kasalliklari kam qayd qilinadi, safro ajralishi va jigar funksiyasi yaxshilanadi, boshqa ijobiy effektlar kuzatiladi.

Ammo ko’pgina tadqiqotchilar, qattiq vegetarianlikda organizni to’laqonli oqsillar, to’yingan yog’ kislotalari, temir, ba’zi vitaminlar bilan yetarlicha ta’minlanishida qiyinchiliklar yuzaga kelishi mumkinligini taxmin qilishadi, chunki o’simlik mahsulotlarida ko’p hollarda bunday moddalar nisbatan kam bo’ladi. Qattiq vegetarianlik qisqa vaqt davomida yengillashtiruvchi parxez sifatida tavsiya etilishi mumkin.
Nazorat savollari:

1. 
   Maxsus fan – nutrisiologiya nimani o’rganadi?
   
2. 
   Odamni ovqat xazm qilish tizimini tushuntiring.
   
3. 
   Qanday ovqatlanish turlari farqlanadi?
   
4. 
   Ovqatlanishning qanday alternativ nazariyalari ma’lum?
   
5. 
   Ballanslangan ovqatlanish nazariyasini mohiyati qanday qoidalarda akslangan?
   
6. 
   Adekvat ovqatlanish nazariyasi mohiyati nimadan iborat?
   
7. 
   Qanday oqilona ovqatlanish qonunlari mavjud?