Chirchiq davlat pedagogika universiteti “tasviriy san’at va dizayn” kafedrasi

2.1.1-rasm
O‘zbekiston Respublikаsi Dаvlаt gerbi quyidаgi ko‘rinishgа egа: tog‘lаr, dаryolаr vа so‘l tomoni bug‘doy boshoqlаridаn, o‘ng tomoni esа chаnoqlаri ochilgаn g‘o‘zа shoxlаridаn iborаt chаmbаrgа o‘rаlgаn gullаgаn vodiy uzrа quyosh zаrrin nurlаrini sochib turаdi. Gerbning yuqori qismidа Respublikа hurligining rаmzi sifаtidа sаkkizburchаk tаsvirlаngаn bo‘lib, uning ichki qismidа yarim oy vа yulduz tаsvirlаngаn. Gerbning mаrkаzidа bаxt vа erksevаrlik rаmzi — qаnotlаrini yozgаn Humo qushi tаsvirlаngаn. Gerbning pаstki qismidа O‘zbekiston Respublikаsi Dаvlаt bаyrog‘ini ifodа etuvchi chаmbаr lentаsining bаntidа «O‘zbekiston» deb yozib qo‘yilgаn.
O‘zbekiston Respublikаsi Dаvlаt gerbining rаngli ko‘rinishidа: Humo qushi vа dаryolаr — kumush rаngidа; quyosh, boshoqlаr, pаxtа chаnoqlаri vа “O‘zbekiston” yozuvi — oltin rаngidа; g‘o‘zа shoxlаri vа bаrglаri, tog‘lаr vа vodiy — yashil rаngdа; chаnoqlаrdаgi pаxtа — oq rаngdа; lentа — O‘zbekiston Respublikаsi Dаvlаt bаyrog‘ining rаnglаrini аks ettiruvchi uch xil rаngdа; sаkkizburchаk — oltin zаrhаl bilаn hoshiyalаngаn holdа hаvo rаngdа; yarim oy vа yulduzlаr — oq rаngidа tаsvirlаngаn
Humo — afsonaviy qush; baxt-saodat, davlat ramzi. Oʻzbekiston hududidagi meʼmoriy yodgorliklarda, amaliy bezak sanʼati buyumlarida Humo tasviri haddan koʻp uchraydi. Oʻzbekiston Respublikasi gerbida ham Humo tasviri tushirilgan Humo — afsonaviy qush; baxt-saodat, davlat ramzi. Oʻzbekiston hududidagi meʼmoriy yodgorliklarda, amaliy bezak sanʼati buyumlarida Humo tas-viri qad. dan koʻp uchraydi. Oʻzbekiston Respublikasi gerbida ham Humo tasviri tushirilgan (q. Semurgʻ).
Barcha davlat ramzlari qatori gerb ham xalqimizning g‘ururi, or-nomusi, milliy o‘zligini anglashi va tarixiy xotirasi hamda orzu-umidlarini o‘zida mujassam etadi. U oliy saodat — Istiqlolimiz ramzi, o‘zini shu yurt farzandi deb bilgan har bir inson uchun cheksiz faxru iftixor manbaidir. Shunday ekan, o‘zini mana jannatmakon yurt va tabarruk zamin farzandi deb bilgan har bir inson davlat ramzlarimizni Vatanimiz kabi aziz va muqaddas deb bilishi, e’zozlashi kerak.
Baxt qushi” bormi? G‘arb xalqlarining “baxt qushining ortidan tushib”, degan iborasi “baxt qidirib” degan ma’noni tashiydi. Rossiyada baxt qushi timsoli XX asr boshlarida belgiyalik yozuvchi M. Meterlinkning “baxt qushi” (“Sinyaya ptisa”) pyesasi sharofati bilan ma’lum va mashhur bo‘ldi. Baxt qushi go‘zallik timsoli, etib bo‘lmaydigan orzuga aylandi. Yetib bo‘lmasligiga tabiatda baxt qushining umuman mavjud emasligi sababchidir. Adolat yuzasidan aytishimiz joizki, G‘arbiy Yevropa xalqlarida uning nomi rangi bilan bog‘liq emas, shuning uchun ham Meterlink ruslar nazarda tutadigan ko‘k (uni bizda ko‘k kaptar deydi) qush borligini bilmagan. Ammo aynan shunday nom bilan yuritiluvchi qush bor. U qorayaloqlar oilasining chumchuqlar guruhiga mansub bo‘lib, Janubiy va O‘rta Osiyoda, Himolay va Tangritog‘da yashaydi. U qorayaloqqa o‘xshaydi, ammo dumi va oyoqlari uzun. Tanasining uzunligi 35 santimetr keladi, patlari ko‘kdan ko‘ra tovlanuvchan to‘q siyoh rang binafsha tusda. Ko‘k kaptarlar kuzda asosan na’matak, do‘lana, yovvoyi uzum, tut urug‘i va mevalari bilan ovqatlanadi. Yilning boshqa vaqtlarida lichinka, mollyuska va hasharotlarni yeydi. Ko‘k kaptarlar tog‘lar darasini, ko‘llar, daryolar va ariqlar bo‘yida yashashni ma’qul ko‘radi. Ular cho‘milishni nihoyatda xush ko‘radi, suvdan chiqqach, boshqa parrandalar singari o‘zlarini silkitmaydi, patlari quriguncha toshlar ustida yuradi. Qushlarning har bir jufti o‘z darasiga ega bo‘ladi, shu yerdan uya o‘yadi, uyasiga yumshoq ildizlar, mox to‘shaydi va unga begonalarning yaqin kelmasligi uchun ziyraklik bilan kuzatadi. Nafaqat begonalarni, balki o‘z bolalarini ham boshqa daradan joy topishi uchun quvib yuboradi.
Hinduizmda, butun qoraqning bir afsonasi bor. Bu Xudo Vishnu ko‘chib yurgan qushdir. Buddistlar so‘zi Garuda Ongning ma’rifatini anglatadi.