Chirchiq davlat pedagogika universiteti “tasviriy san’at va dizayn” kafedrasi

2.2.2-rasm
Landshaft kompozitsiyalari qo‘llanilish obyekti va uni tashkil etuvchi vositalarga qarab bir qancha turlarga bo‘linadi.
1. Daraxtlar kompozitsiyalari (soliterlar, alleya(qator)lar, massivlar, guruhlar, bosketlar, monobog‘lar, alp bog‘lari).
2. Gulzorlar kompozitsiyalari (soliterlar, bordyurlar, guruhlar, rabatkalar, miksborderlar, modulli gulzorlar, klumbalar, arabeskalar, parterlar, alp gulzorlari, monogulzorlar).
3. Mo‘jaz arxitekturaviy formalar kompozitsiyalari (bekatlar va do‘konchalar, soyabonlar, hajmiy-fazoviy kompozitsiyalar, darvoza va to‘siqlar, bog‘ o‘rindiqlari, tungi yoritgichlar, tosh bordyurlar, yo‘lak va ular to‘shamalari, zinapoya va panduslar, guldonlar, stollar, trelyaj, shpalerlar, pergola, ko‘shklar (kiosklar), axlatdonlar (urnalar)
4. Suv va o‘simlik bilan bog‘liq kompozitsiyalar (suv parterlari, suv klumbalari, suv soliterlari, suv borderlari, suv miksborderlari, suv rabatkalari).
5. Suv qurilmalari kompozitsiyalari (chashmalar, ariq va jilg‘alar, favvoralar, sharshara va kaskadlar, havzalar, ko‘priklar, sun’iy ko‘llar (prudlar), boshqa qurilmalar).
6. Topiar san’ati bilan bog‘liq landshaft kompozitsiyalar (mox, afagnum o‘simliklaridan topiar, o‘tsimon o‘simliklardan topiar, butalardan topiar, daraxtlardan topiar, quruq xas yoki toshlardan topiar).
Topiar san’ati bilan bog‘liq landshaft kompozitsiyalar - daraxt va butalarni qirtishlab sun’iy shakl berish san’ati. O’simliklarga turli geometrik shakllar, hayvonlarning qushlarning, odamlarning shakllari va boshqa har xil turdagi shakllar beriladi. Gulli kompozitsiyalarni shunday yaratish lozimki, juda past gullarni ko’rish doirasiga yaqin, o’rtacha balandlikdagilarini sal nariroqda, baland va juda balandlarini gulzor o’rtasiga kichik guruhlar sifatida, ancha kattalarini gulzorning orqa planida joylashtirish maqsadga muvofiqdir. Gulzorlarni shakllantirishda ularning masshtabi va shakliga e’tibor berish, mayda murakkab islimiy elementlardan qochish, ranglar garmoniyasiga erishish va ularni yashil atrof bilan uyg‘unlashtirish katta ahamiyatga ega