Chirchiq davlat pedagogika instituti jismoniy madaniyat fakulteti sport fanlari uslubiyati

To‘pni yiqilayotib pastdan bir qo‘lda qabul qilish (82rasm). Bu usul sakrab va yugurib kelib bajariladi. Bu qabul qilish usulini o‘zlashtirishdan avval, to‘g‘ri polga kelib tushishni o‘rganish lozim. To‘pni qabul qilgandan so‘ng qo‘llar oldinga cho‘ziladi va yelkadan kengroq yon tomonga yoziladi va pol (yer) ga qo‘yiladi va sekin tirsakdan bukiladi, yiqilish kuchi amortizatsiya bilan pasaytiriladi. O‘yinchi yerga ko‘krak bilan, so‘ng qorin hamda son bilan aylanib tushadi. Bu unsurlar gimnastik to‘shak yoki polda o‘zlashtirib bo‘lingach, uni qumli yerda qo‘llab ko‘riladi.
To‘siq qo‘yish. Bu himoyaning texnik usuli bo‘lib, uning yordamida raqib tomondan hujum zarba berilganidan so‘ng to‘p yo‘lini to‘sish bilan himoyachilarning hujum faoliyati ham to‘sib qo‘yiladi.
To‘siq qo‘yishga tayyorgarlik ko‘rayotgan o‘yinchining turishi 82-rasmda ko‘rsatilgan. Himoyachi shu holatdan siljima

83-rasm.
qadam qo‘yib, irg‘ib yoki yugurib to‘siq qo‘yish mo‘ljallanayotgan joyga siljiydi. Oxirgi qadam sakrash oldidan yugurib kelib, oyoqlarni yelka kengligida qo‘yib sakraladi.
Avval harakatni oyoqlar boshlaydi, so‘ngra qo‘llar davom ettiradi. To‘p yaqinlashganda qo‘llar to‘g‘rilanadi va uning harakat yo‘liga qo‘yiladi. Bunda qo‘l barmoqlari yozilgan va taranglashgan panjalar biroz bukilgan, ya’ni to‘pni raqib maydoniga oldinga-pastga yo‘naltirishga qaratilgan bo‘ladi. Bunday to‘siq harakatsiz deb yuritiladi va harakatchan to‘siqdan farqlanadi, qo‘llar to‘r ustida to‘pning uchishiga bog‘liq holda o‘ng yoki chapga suriladi. To‘siq qo‘yuvchiga, eng muhimi, to‘pga to‘siq qo‘ygan paytda kaftlar orasidan, shuningdek, uning qo‘llari va to‘r orasidan o‘tib ketmasligidir. To‘r ustiga (blok) to‘siq qo‘yish paytidagi qo‘lning to‘g‘ri joylashishi 83-rasmda ko‘rsatilgan. Kuchli hujumchi o‘yinchiga qarshi guruhli to‘siq qo‘yish qo‘llanadi.

Voleybol o‘yini taktikasi

Boshqa sportlardagi kabi, voleybol o‘yinining taktik chizmasini yozish uchun shartli belgilardan foydalaniladi (84-rasm). Maydon esa shartli ravishda zonalarga ajratiladi (85-rasm). Voleybol o‘yinidagi taktika bu raqibga qarshi kurashda individual, guruhli va jamoaviy faoliyatni maqsadga muvofiq qo‘llashdir. Taktikaning asosiy vazifasi o‘z o‘yini rejasini raqibnikiga bog‘lash, ya’ni raqib o‘yini xususiyatlariga moslashtirishdir. Buning uchun barcha jamoa a’zolari o‘yin intizomiga qat’iy bo‘ysunishlari, har xil o‘yin faoliyatlarini qo‘llay bilishlari shart.
O‘yinchining harakati
1. 1- zona o‘yinchisi
To‘pning yo‘li 2. 2- zona o‘yinchisi

3. 
   3- zona o‘yinchisi
   

Blok qo‘yuvchi o‘yinchi

3. 
   4- zona o‘yinchisi
   
4. 
   5- zona o‘yinchisi
   

Uzatish

3. 
   6- zona o‘yinchisi
   

Hujumkor urish 84-rasm.